دلایل طلاق عاطفی و روشهای پیشگیری از آن

دلایل طلاق عاطفی در زندگی مشترک

ساعت 6 بعدازظهر است و همسرم تا یک ساعت دیگر به منزل می‌آید. از صبح تا عصر در منزل مشغول رسیدگی به امور منزل و پخت‌وپز  و سروکله زدن با فرزندانم هستم. به امید اینکه وقتی همسرم به منزل می‌آید بتوانم چند کلمه بدون تنش و دغدغه با او همدردی کنم و او مرا درک کند. ولی افسوس که 10 سال است در این آرزو به سر می‌برم و تقریباً دیگر از رسیدن به آن نا امید شده‌ام. شوهرم هر وقت از راه می‌رسد، فقط خستگی‌اش را برای من به همراه می‌آورد و کوچک‌ترین توجهی به من نمی‌کند. واقعاً این زندگی چقدر کسالت‌بار و خسته‌کننده شده؛ کاش فرزندی نداشتم و تصمیم به طلاق می گرفتم.

ساعت 6 بعدازظهر است و من دارم از محل کارم به سمت منزل حرکت می‌کنم و تقریباً تا یک ساعت دیگر به منزل می‌رسم. از صبح تا عصر با سروکله زدن با ارباب‌رجوع ازیک‌طرف و انجام دستورهای گاه و بی گاه رئیس و پاسخ به درخواست همکاران  از طرف دیگر، من را حسابی ازلحاظ روحی و جسمی خسته‌ام می‌کند. به همه این‌ها، فشار مسافران داخل مترو  و ترافیک و سروصدای داخل شهر هم باید اضافه کرد تا این خستگی از هر لحاظ کامل شده و اعصاب خردی هم به آن اضافه شود.

آرزوبه‌دلم مانده که یک‌بار به منزل برسم و همسرم مرا درک کند و بلافاصله شروع به گله و شکایت کردن نکند و بگذارد ابتدا در خلوت و سکوت آرامشی پیدا کنم. واقعاً چه زندگی خسته‌کننده‌ای. اگر به خاطر فرزندم نبود تاکنون چند بار همسرم را طلاق داده و خودم را از این ازدواج ناموفق نجات می‌دادم.

مکالمات فوق، درد و دل‌های یک خانم خانه‌دار و یک آقای کارمند در هنگام مراجعه به مرکز مشاوره خانواده است. شاید در زندگی خیلی از ما این‌گونه موارد یا شبیه به آن اتفاق افتد.

طلاق عاطفی به مرحله ای از زندگی مشترک است که زوج احساس می‌کنند همدیگر را درک نمی‌کنند و زندگی زناشویی آن‌ها به سردی گرائیده است. ولی به خاطر برخی ملاحظات مانند:‌ ادامه زندگی به خاطر فرزندان ، وابستگی مالی زن به مرد یا حتی بالعکس، مطرود شدن زنان مطلقه در جامعه یا به خاطر حفظ آبرو در بین اعضای خانواده و اقوام، به این نوع زندگی عاری از مهر و محبت از روی ناچاری و اجبار ادامه می‌دهند.

سؤال اساسی اینجاست که چگونه می‌توان از ورود خانواده به چنین مرحله‌ای ( طلاق عاطفی ) جلوگیری نمود؟

راه های مقابله با طلاق عاطفی

یکی از مهم‌ترین روشهای پیشگیری از طلاق عاطفی ، ‌مرحله قبل از ازدواج است. دوران شناخت و آشنایی قبل از ازدواج ، تناسب عقاید، باورها، آداب و رسوم خانواده ها با یکدیگر، سطح تحصیلات و هر آنچه به‌عنوان همسان همسری مطرح است از مهم‌ترین عامل برای تشکیل یک زندگی مشترک موفق است.

هراندازه زوج در دوران آشنایی قبل از ازدواج بیشتر با یکدیگر وقت بگذارند و دقت نظر داشته باشند تا خانواده ها و خودشان با یکدیگر بیشتر آشنا شوند میزان تفاهم و درک آن‌ها در زندگی مشترک آینده افزایش پیدا خواهد نمود.

متأسفانه اکثر زوج ها در دوران نامزدی به‌جای این‌که وقت خود را صرف شناخت بیشتر از یکدیگر کنند، اغلب اوقات در خصوص موضوعات کم‌اهمیت‌تر مانند رنگ موردعلاقه،‌ غذای دلخواه و عشق بازی در دوران نامزدی سپری می‌کنند. همین امر باعث می‌شود دوران نامزدی را بدون شناخت کافی نسبت به افکار و عقاید و خلق‌وخوی یکدیگر و خانواده های خود سپری نموده و درنتیجه بدون شناخت و درک لازم وارد زندگی مشترک شوند.

بنابراین اولین مرحله برای پیشگیری از طلاق عاطفی زوج، شناخت صحیح قبل از ازدواج و استفاده مناسب از فرصت دوران نامزدی برای کامل نمودن این شناخت است. در این مرحله می‌توان ازنظر مشاوره ازدواج نیز جهت آشنایی بیشتر با روحیات و ذهنیات یکدیگر از دید روانشناسی نیز استفاده نمود.

متأسفانه بیشتر افراد تا وقتی‌که در زندگی خود دچار مشکل نشوند به مرکز مشاوره مراجعه نمی کنند، درصورتی‌که این طرز تفکر اشتباه است زیرا همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. بنابراین پیشنهاد می‌گردد علاوه بر اینکه در دوران نامزدی گفت‌وگوهای شخصی بین خانواده ها و نامزدها برای آشنایی بیشتر صورت گیرد، حتماً ازنظر کارشناسان مجرب روانشناسی و مشاوره خانواده برای افزایش سطح آگاهی خود در انتخاب همسر مناسب استفاده کنید.

مرحله دوم، مرحله بعد از شروع زندگی مشترک است. در این مرحله لازم است به‌طور مرتب از نهال تازه کاشته شده در باغ زندگی مراقبت به عمل آید و مراقب بود تندبادها و طوفان‌های زندگی که معمولاً در پنج سال اول زندگی به وقوع می‌پیوندد به نهال عشق به بار نشسته زندگی آسیبی نزند.

برخی از مهم‌ترین مسائلی که به‌خصوص در اوایل ازدواج می‌تواند زندگی زوج را دچار مشکلات جدی کرده و بعضاً ازدواج را از رابطه عاشقانه به طلاق عاطفی سوق دهد عبارت است از:

• مشکلات مالی همسر
• دخالت خانواده شوهر یا خانواده زن در زندگی زوج
• سوء معاشرت و ارتباط با افرادی که شناخت کافی در خصوص آن‌ها وجود ندارد
• بروز مشکلات شغلی
• مشکلات جنسی و زناشویی (مانند ناتوانی جنسی یا زود انزالی در مردان)
• عدم فرزندآوری از سوی مرد یا مشکلات مربوط به نازایی زنان
• روابط نامشروع و خیانت همسر
• اعتیاد همسر به مواد مخدر یا الکل
• عدم برقراری ارتباط صحیح با همسر
• وقت گذاری بیش‌ازحد مرد یا زن در بیرون از منزل (بخصوص خوش‌گذرانی با دوستان طبق روال دوران مجردی)

در مرحله دوم که بعد از شروع زندگی مشترک است باید به‌صورت مداوم به علائم سرد شدن رابطه عاشقانه در زندگی مشترک توجه لازم را داشته باشیم. با مشاهده هرکدام از علائم زیر که به‌عنوان علائم اولیه شروع اختلافات زناشویی محسوب می‌گردد باید حتماً با همکاری بزرگان بی‌طرف در اقوام یا مراجعه به مرکز مشاوره نسبت به بررسی این علائم بررسی لازم را انجام داده و برای حل آن اقدام نمود.

مهمترین عوامل طلاق عاطفی

مهمترین عوامل طلاق عاطفی در ازدواج عبارت‌اند از:

• اختلاف نظر و اختلاف عقیده با همسر : گاهی اوقات زوج به‌جای اینکه به سلایق مشترک توجه داشته باشند بیشتر بر تفاوت ها تمرکز می‌کنند و همین مطلب موجب می‌گردد تا زوج هیچ‌گاه در زندگی مشترک خود حرفی برای گفتن با هم نداشته و هر گفت‌وگویی معمولاً به تنش ختم می‌شود. هرگاه در زندگی مشترک خود بیشتر به تفاوت ها توجه کردید، سریع باید متوجه این هشدار خطر باشید و سعی کنید نقاط مشترک فکری و اعتقادی هم را پیدا کنید و در مواقعی که در کنار یکدیگر هستید در خصوص اشتراکات با هم صحبت کنید.
• بهانه گیری همسر : هرگاه در زندگی خود  احساس کردید همسر بهانه گیر شده است (درصورتی‌که قبلاً ایرادگیر نبوده است)؛ باید این بهانه گیری همسر را جدی قلمداد کنید و بی تفاوت از کنار آن نگذرید. باید علت این ایرادگیری‌های بی جا را ریشه‌یابی کنید.
• عدم توجه به بهداشت فردی : اگر همسرتان فردی بوده است که قبلاً ازلحاظ نظافت و رعایت امور بهداشت فردی توجه ویژه‌ای به خود و زندگی‌اش داشته و اکنون مدتی است که به این امور کم توجه یا بی توجه شده است، بیانگر شروع  سردی در رابطه است و باید علت آن را هر چه سریع‌تر جویا شوید.
• رفتارهای انتقادی :‌ رفتارهای بیش‌ازحد انتقادی همسر بیانگر ایجاد یک نارضایتی از ازدواج همسر شماست.
• رازها و دروغ ها : اگر احساس می‌کنید همسرتان حرف‌هایی برای گفتن دارد ولی به هر دلیلی آن را از شما پنهان می‌کند و مانند گذشته به‌راحتی رازهای خود را با شما در میان نمی‌گذارد باید نسبت به این هشدار حساسیت به خرج دهید. یا اگر می‌بینید همسر شما در گفته‌هایش بعضاً به شما دروغ می‌گوید سعی در مچ‌گیری و ایجاد تنش در زندگی خود نداشته باشید بلکه تلاش کنید علت آن را ریشه‌یابی کرده و در رفع آن کوشا باشید.
• اجتناب‌ها (هم‌صحبتی- هم‌خوابگی): گاهی اوقات در زندگی زناشویی مشاهده می‌شود زوج از هم صحبت شدن با یکدیگر و حتی برقراری رابطه جنسی با همسر خود اجتناب می‌کنند. این مورد یکی از دلایل طلاق عاطفی در زندگی مشترک است که باید نسبت به رفع آن واکنش مناسب داشته باشیم و در نسبت به آن بی تفاوت نباشیم.
• عدم احترام به همسر : عدم رعایت احترام به همسر چه در خلوت و چه در حضور جمع نیز از مواردی است که بیانگر بروز یک معضل در زندگی زناشویی است و ادامه آن قطعاً موجب ایجاد سردی در روابط زوج خواهد گردید.
• افسردگی و گوشه‌گیری فرزندان: علائم افسردگی ، احساس تنهایی و گوشه‌گیری فرزندان دلایل متعدد می‌تواند داشته باشد که حتماً باید ریشه‌یابی گردد. ولی یکی از دلایل ابتلا به افسردگی د فرزندان ، رفتارهای نابهنجار والدین با یکدیگر است. اگر چنین است حتماً باید در رفتار با همسر خود تجدیدنظر جدی کنید. زیرا تأثیر این اختلافات به‌زودی  نه‌تنها زندگی خود بلکه زندگی فرزندشان را نیز دستخوش تحول و دگرگونی شدید قرار داده و آن را رو به تباهی خواهد کشاند.
• افسردگی و جملات مأیوس‌کننده: مشاهده افسردگی همسر و بیان کلمات مأیوس‌کننده (مانند: زندگی چقدر بی‌معناست، ازدواج یک کار اشتباه است و مثل این) از نشانه های طلاق عاطفی در ازدواج است.
• بی‌حوصلگی‌های بی‌مورد زوج ، اضطراب ها و نگرانی های بی‌مورد، احساس حقارت و تخریب شخصیت ، نداشتن احساس شادی در ازدواج از دیگر علائم و نشانه های طلاق عاطفی در خانواده است.

تعریف طلاق عاطفی از نظر روانشناسی

طلاق عاطفی یک واکنش و مکانیسم روانشناسی است که زوج بعد از احساس عدم موفقیت در ازدواج خود که به خاطر نبود مهر و محبت و عاطفه در بین زوج یا خشونت  جسمی از طرف همسر شکل می گیرد. وقتی شما از همسر خود طلاق عاطفی می گیرید، در واقع شما احساسات و عواطف خود را از او دریغ می کنید. برای برخی از زوجین، طلاق عاطفی معمولا قبل از اقدام به طلاق اتفاق می افتد.

یک مشاور خانواده خصوصیات رفتاری زن یا شوهر در طلاق عاطفی را بدین شرح توصیف می کند:

• بعد از صرف سالها تلاش برای برقراری ارتباط مناسب با همسر هم اکنون نا امید و دلسرد است و دیگر علاقه ای به ادامه گفتگو با همسر برای حل مشکلات زناشویی خود را ندارد.
• مدت زمان زیادی را دور از خانه سپری می کند تا با همسر و تجربه تلخ حاصل از عدم دستیابی به یک ازدواج موفق کمتر روبرو شود.
• خشمگین و بی قرار است.
• از تلاش همسر خود برای نجات زندگی مشترک و حفظ ازدواج اظهار رنجش و تنفر می کند.
• گاهی تصمیم به طلاق می گیرد.

این مشاور خانواده همچنین خصوصیات رفتاری فردی که از طرف همسر خود ترک شده را بدین صورت توصیف می کند:

• در حالیکه بسیار از تجربه درخواست طلاق همسرش شوکه شده، باور ندارد در ازدواج آنها مشکلی وجود داشته است.
• به دنبال راهی برای حفظ ازدواج و نجات زندگی مشترک است.
• از لحاظ عاطفی احساس دلبستگی شدیدی می کند و اغلب با التماس از همسر خود فرصت دیگری را می طلبد.
• رفتارهای عجیب و غریب مانند اذیت و آزار از خود نشان می دهد.
• احساس اضطراب و ترس از تنها ماندن در زندگی آینده را می کند.
• از هر تلاشی برای توقف روند طلاق و بازگشت به همسر و حفظ ازدواج خود دریغ نمی کند.

به گفته یک متخصص روانشناس بالینی ، میل ذاتی فردی که توسط همسرش ترک شده، در دست گرفتن و کنترل شرایط زندگی خود است. این مشاور خانواده معتقد است افراد مطلقه معمولا قادر به مشاهده علائم هشدار دهنده در زندگی مشترک نیستند. علامت هایی که نشان می دهد ازدواج و زندگی او در معرض خطر است و نمی داند چگونه به این تهدید پاسخ موثر و مناسبی بدهد. در نتیجه، به گونه ای رفتار می کند که همسر خود را بیشتر از خود می رنجاند و دور می کند.

افرادی که از لحاظ عاطفی از طرف همسر خود ترک شده اند می خواهند چیزی بگویند یا کاری بکنند تا همسر خود را به ازدواج برگردانند. به دلیل ترس و غم حاصل از دست دادن کسی که دوستش دارید ، ممکن است در طول دوره طلاق عاطفی شروع به مشاجره و دعوا با همسر خود کنید که به عقیده این روانشناس ، چنین رفتاری اصلا ضروری نیست.

مهم است بدانید تصمیم به طلاق عاطفی همسر شما به این معنا نیست که او فردی ناسازگار است. در حقیقت همسر شما به دنبال فرصتی برای فرار از شرایط سخت زندگی حاصل ازتجربه تلخ زندگی مشترک با شما است و همین دلیل باعث می شود تا بدرفتاری های شما را با سردی و بی مهری پاسخ دهند.

میل و نیاز فردی که تصمیم به طلاق عاطفی گرفته را نمی توان با رفتارهای عجیب و غریب و غیر منطقی پاسخ داد. بهترین کاری که شما می توانید انجام دهید پذیرفتن این حقیقت است که همسر شما احساسات و عواطف خود را تحت کنترل دارد و در واقع از شما طلاق عاطفی گرفته است.

تمرکز بر روی کنترل احساسات خود به آنها کمک خواهد کرد تا به سادگی فرایند طلاق عاطفی از همسر خود را طی کنند. در عوض، آنها قادر خواهند بود تا راه خود را برای فرایند طلاق قانونی آسان تر طی کنند. همچین توصیه می شود به منظور آگاهی بیشتر از نشانه های طلاق عاطفی ریشه یابی، درمان  و راهکارها حتما از یک مشاوره خانواده یا روانشناس راهنمایی و کمک بگیرید.