چگونه ترس بچه از مدرسه را از بین ببریم؟ کاهش ترس از مدرسه رفتن در کودکان

مدرسه هراسی – دلایل، نشانه‌ها و درمان

در این مقاله می خوانیم:

• امتناع از رفتن به مدرسه در کودکان چیست؟
• دلایل مدرسه هراسی در کودکان
• نشانه‌های مدرسه هراسی
• پیامدهای امتناع از رفتن به مدرسه
• تست‌هایی به‌منظور تشخیص امتناع از رفتن به مدرسه
• درمان مدرسه هراسی
• درمان‌ها و داروهای دیگر برای کودکانی که تجربه مدرسه هراسی را داشته‌اند
• آیا پیگیری پس از درمان ضروری است؟
• مدارس به‌منظور مواجه با امتناع کودکان از رفتن به مدرسه چه باید بکنند؟
• والدین در این زمینه چه باید بکنند؟
• چگونه باید امتناع از رفتن به مدرسه را کنترل کرد یا از آن جلوگیری نمود؟
• پیش‌آگاهی از مدرسه هراسی

تربیت فرزند می‌تواند یک مسئولیت چالش‌برانگیز باشد، به‌خصوص در مورد فرزند اول. با بزرگ شدن کودک، شما نه‌تنها در مورد جنبه‌های جسمی کودک مانند رژیم غذایی نگران می‌شوید بلکه سلامت روان کودک نیز اهمیت پیدا می‌کند. والدین باید تعادلی بین سخت‌گیری از روی عشق و خیرخواهی و لوس کردن فرزندانشان برقرار کند؛ چراکه زیاده‌روی در هر یک از آن‌ها می‌تواند برای رشد شخصیت کودک زیان‌آور باشد.

اولین مانعی که والدین در این زمینه با آن مواجه می‌شوند، معمولاً زمانی است که کودک قرار است به مدرسه برود. این موضوع که گاهی اوقات فرزندتان از رفتن به مدرسه امتناع خواهد کرد، اجتناب‌ناپذیر است. به این مشکل، امتناع از رفتن به مدرسه گفته می‌شود و به طور گسترده معمول است. والدین باید دلایل محتمل برای این رفتار کودک خود را تجزیه‌وتحلیل کنند تا شرایط رفتن به مدرسه را برای او راحت‌تر سازند. این مقاله به شما در درک جنبه‌های مختلف مدرسه هراسی و نحوه مواجه والدین با آن و کمک به کودکان در کنترل و غلبه بر این مشکل، کمک خواهد کرد.

علت ترس از رفتن به مدرسه در کودکان چیست؟

سندروم امتناع از رفتن به مدرسه زمانی رخ می‌دهد که کودک به دلایل مختلفی از رفتن به مدرسه امتناع می‌کند. کودک ممکن است به‌خاطر ترس یا دلایل دیگر دوست نداشته باشد به مدرسه برود یا صرفاً از انجام این کار امتناع کند. کودک همچنین شاید اختلال دوری گزینی از مدرسه داشته باشد که این اختلال حتی ممکن است با علائم فیزیکی از قبیل بیماری یا ناراحت بودن در صبح نیز همراه باشد. به دلیل اضطراب، کودک ممکن است ترجیح دهد که در خانه بماند و به‌جای رفتن به مدرسه، فعالیت‌های دیگری انجام دهد.

دلایل مدرسه هراسی در کودکان

دلایل برای این‌که کودک دچار مدرسه هراسی می‌شود، بسیار زیاد هستند و این موضوع اهمیت دارد که این دلایل ازنقطه‌نظر کودک درک شوند. برخی از دلایل متداول برای سندروم امتناع از رفتن به مدرسه به شرح زیر هستند:

• اضطراب از مورد ارزیابی قرارگرفتن: مدرسه، مکانی برای ارزیابی مستمر است که در آن، تمامی قابلیت‌های کودک اندازه‌گیری و به نمایش گذاشته می‌شوند. درصورتی‌که کودک از رفتن به مدرسه در روزهای خاصی مانند روزهای ورزش یا سخنرانی عمومی اجباری امتناع می‌کند، ممکن است که او از اجبار در انجام کاری تحت‌فشار مضطرب می‌شود و در نتیجه، اجتناب از انجام آن کار را انتخاب می‌کند.
• اضطراب جدایی در کودک: این تنها نوزادان نیستند که با اضطراب جدایی روبرو می‌شوند. کودکان بالغ نیز ممکن است این احساس را تجربه کنند. در صورت تربیت شدن توسط والدین دلسوز، دورنمای رفتن به‌جایی که چنین مراقبت و دلسوزی وجود ندارد، می‌تواند برای کودک سخت باشد.
• مشکلات تحصیلی: مشکلات تحصیلی یا دشواری در یادگیری در بین کودکان متداول است و فشارهای مرتبط با آن‌ها می‌تواند تا حدی افزایش یابد که کودک در مجموع اجتناب از رفتن به مدرسه را انتخاب نماید.
• مشکلات با همسالان: مدرسه جایی است که کودک باید با افراد زیاد دیگری از جمله همسالان خود تعامل برقرار کند. انزواطلبی اجتماعی، قلدری همسالان یا نزاع با دوستان در میان کودکان بسیار متداول است؛ بنابراین، کودک ممکن است کلاً از رفتن به مدرسه اجتناب کند.
• نزاع و درگیری با معلمان: درصورتی‌که معلمی برای کودک ترسناک به نظر می‌رسد، ممکن است از رفتن به مدرسه کلاً امتناع کند.
• رویدادهای دردناک: برخی از رویدادها مانند جدایی والدین، مرگ یکی از اعضای خانواده یا طلاق والدین می‌تواند منجر به ترس از رفتن به مدرسه در کودکان شود.
• تغییر مکان: رفتن به یک مدرسه جدید یا حتی به یک محل جدید می‌تواند تطبیق کودک با شرایط جدید را دشوار سازد و او ممکن است ماندن در خانه در محیطی راحت و آرامش‌بخش را به رفتن به مدرسه ترجیح دهد.
• پاداش‌هایی در خانه: ماندن در خانه بدان معنی است که کودک می‌تواند با والدین خود وقت بگذراند یا فعالیت‌های سرگرم‌کننده‌ای از قبیل تماشای تلویزیون را انجام دهد. کودک ممکن است این کار را به‌جای وقت گذراندن در مدرسه انتخاب کند.

نشانه‌ها و علائم مدرسه هراسی

مدرسه هراسی، چیزی است که به‌سادگی می‌توان متوجهی‌اش شد، به‌ویژه توسط والدین. علائم واضحی وجود دارند که نشان می‌دهند کودک علاقه‌ای به رفتن به مدرسه ندارد از جمله امتناع مستقیم از رفتن به مدرسه. در ادامه، برخی از علائم رایج برای مدرسه هراسی آورده شده است:

• کودک ممکن است برای رفتن به مدرسه گریه کند و از والدین خود بخواهد که در خانه بماند.
• اوقات تلخی، اتلاف وقت و حتی فرار کردن از مدرسه جز علائم متداول دیگر مدرسه هراسی هستند.
• به‌منظور ساختن یک دلیل منطقی، کودک ممکن است هنگام رفتن به مدرسه تظاهر به بیماری‌هایی از قبیل معده درد، سردرد یا سرگیجه کند.
• یکی دیگر از علائم متداول زمانی است که کودک در برگشتن به مدرسه پس از غیبت‌های طولانی مانند تعطیلات یا حتی روزهای ورزشی با مشکل روبرو می‌شود.
• کودک ممکن است ترجیح دهد که بدون رفتن به مدرسه، وقت خود را در جای دیگری بگذراند و غیبت‌های طولانی و بی‌دلیل داشته باشد.
• گاهی اوقات، کودک ممکن است کلاس‌های خود را از دست بدهد یا برای مدت‌زمان مشخصی بدون ارائه یک توضیح واقعی غایب شود.
• دیر رسیدن به مدرسه، یکی دیگر از علائم سندروم امتناع از رفتن به مدرسه در کودکان است.
• به‌منظور دور ماندن از مرکز توجه دیگران، کودک ممکن است به طور مستمر به بهداری مدرسه مراجعه کند.

پیامدهای مدرسه نرفتن بچه

مدارس، نقش مهمی را در رشد و پیشرفت کودکان ایفا می‌کنند. رفتن به مدرسه نه‌تنها به آن‌ها فرصت می‌دهد تا دانش کافی در مورد جهان به دست آورند بلکه شخصیت آن‌ها را نیز پرورش می‌دهد.

مدارس، کودکان را در محیط نامشخصی قرار می‌دهند و آن‌ها را برای دنیای واقعی و بزرگسالی آماده می‌سازند. نرفتن به مدرسه ممکن است باعث شود که کودک از نظر رشد ذهنی و روانی عقب بماند و در نهایت ممکن است وابستگی عاطفی بسیار زیادی به والدین خود پیدا کند.

مطالب مرتبط: آموزش مهارت های اجتماعی به کودکان

درمان ترس از رفتن به مدرسه در کودک

در این بخش، چندین ابزار مفید معرفی شده است که به کمک آن‌ها می‌توانید تشخیص دهید که آیا فرزند شما نیز دچار مدرسه هراسی و امتناع از رفتن به مدرسه هست یا نه:

• چک‌لیست رفتار کودک (CBCL): CBCL یک پرسشنامه برای والدین یا پرستاران کودک است تا به کمک آن، مشکلات رفتاری و عاطفی کودکان را ارزیابی کنند.
• تست SCARED: تست SCARED در واقع مخفف غربالگری اختلالات عاطفی مربوط به تضطرتب کودک است. این تست، ابزاری به‌منظور تجزیه‌وتحلیل اختلال اضطراب کلی، اختلال اضطراب جدایی، اختلال پنیک یا جمع هراسی در کودکان محسوب می‌شود.
• مقیاس اضطراب آشکار کودکان: از این مقیاس برای ارزیابی سطح و ماهیت اضطراب در کودکان استفاده می‌شود.
• مقیاس درجه‌بندی کلی کودکان (CGAS): آن مقیاسی است که برای تجزیه‌وتحلیل سطح عملکرد در کودکان و نوجوانان بکار می‌شود.

درمان مدرسه هراسی

این درمان به طور گسترده شامل رویکرد روانشناسی و تکنیک‌های مختلف مشاوره و حساسیت‌زدایی است.

1. رفتار درمانی شناختی: رفتار درمانی شناختی از رفتار درمانی مشتق شده است و به‌منظور اصلاح رفتارهای نامناسب و ناهنجار در کودکان انجام می‌شود.
2. حساسیت‌زدایی سیستماتیک: کودک به‌تدریج یاد می‌گیرد که واکنش خود به مدرسه را اصلاح کند و فشار عاطفی را کمتر نماید.
3. درمان از طریق مواجه: کودک به‌تدریج در مواجه با محیط استرس‌آور قرار می‌گیرد و به او یاد داده می‌شود که واکنش‌های ناهنجار خود نسبت به موقعیت را اصلاح کند و با تغییرات به‌خوبی کنار بیاید.
4. رفتار درمانی کنشگر: این درمان شامل پاداش دادن به کودک برای رفتار مطلوب و خوشایند است تا به این طریق، تعداد این رفتار افزایش یابد.

درمان‌ها و داروهای دیگر برای کودکانی که تجربه مدرسه هراسی را داشته‌اند

مهارکننده‌های بازجذب سروتونینی به‌منظور درمان افسردگی در کودکان مفید هستند. بااین‌وجود، این داروها باید تحت نظارت مصرف شوند چراکه کودک ممکن است نسبت به این داروها وابستگی پیدا کند و به‌این‌ترتیب، افسردگی‌اش بدتر شود. چنین وابستگی همچنین شانس ابتلا به اختلال دوقطبی و تمایل به خودکشی در کودکان را نیز افزایش می‌دهد. قطع ناگهانی مصرف آن‌ها نیز می‌تواند منجر به اضطراب، بی خوابی و سردرد در کودک شود.

برخی از داروها که به کودک در پنهان کردن علائم اضطراب از قبیل عرق کردن کف دست یا تپش قلب کمک می‌کنند، نیز مفید هستند. بااین‌وجود، داروهایی مانند پروپرانولول باید با مراقبت زیاد مصرف شوند و همچنین بیماران آسمی نباید از این نوع داروها استفاده کنند. مصرف این داروها نیز نباید ناگهانی قطع شود چراکه می‌توانند منجر به افزایش فشارخون شوند.

آیا پیگیری پس از درمان ضروری است؟

درصورتی‌که کودک تحت درمان علائم امتناع از رفتن به مدرسه است یا در گذشته تجربه چنین درمانی را داشته است، پیگیری پس از درمان قطعاً ضروری می‌باشد. اعضای خانواده، کارکنان مدرسه و متخصصان درمان باید کودک را مدتی پس از درمان از نزدیک زیر نظر بگیرند.

مدارس به‌منظور مواجه با اضطراب کودکان از رفتن به مدرسه چه باید بکنند؟

در ادامه، چندین روش ارائه شده است که مدارس به کمک آن‌ها می‌توانند با امتناع کودکان برای رفتن به مدرسه مقابله کنند.

استراتژی‌های امتناع از رفتن به مدرسه در سطح بالای دولتی

• ایجاد یک محیط مثبت در مدرسه با حس قوی وحدت بین دانش‌آموزان و معلمان.
• ایجاد حمایت همتا و برنامه‌های مربیگری به‌منظور به‌وجودآمدن حس تعلق در دانش‌آموزان.
• متوجه کردن دانش‌آموزان از اهمیت حضور منظم در مدرسه.
• از نزدیک زیر نظر گرفتن حضور دانش‌آموز به‌منظور تشخیص هر چه سریع‌تر چنین مشکلاتی.

راههای کمک برای به مدرسه رفتن بچه

• متوجه شدن دلیل این‌که چرا کودک به مدرسه نمی‌رود و به‌دست‌آوردن اطلاعات یا دلایل این موضوع به کمک خانواده آن کودک.
• حفظ رابطه نزدیک با اعضای خانواده، حتی اگر کودک به طور منظم در مدرسه غیبت می‌کند.
• درک این موضوع که والدین نیز به همان اندازه مدرسه برای رفتن کودک به مدرسه با چالش روبرو هستند.
• ارائه یک بازخورد تشخیصی یا مثبت برای کودکانی که سعی می‌کنند سطح حضور خود در مدرسه را بهتر کنند.

والدین در این زمینه چه باید بکنند؟

والدین که با کودکی روبرو هستند که از رفتن به مدرسه امتناع می‌کند، روش‌های زیر را باید در نظر بگیرند:

• هنگام صحبت‌کردن با کودک
• در مورد اقداماتی که می‌توانید به‌منظور تضمین راحتی فرزندتان در مدرسه انجام دهید، با او صحبت کنید.
• مثبت حرف بزنید و به فرزند خود نشان دهید که شما به او باور دارید که می‌تواند برای به‌دست‌آوردن اعتماد به نفس خود با مشکلات مدرسه مقابله کند.
• هنگام صحبت‌کردن خونسرد و واضح باشید و از «هروقت که به مدرسه می‌روی» به‌جای «اگر به مدرسه بروی» استفاده کنید.
• به کودک خود فرصت نه گفتن با استفاده از جملات مستقیم را ندهید.
• وقتی در خانه هستید
• همیشه خونسردی خود را حفظ کنید و هرگز در چنین شرایطی عصبانی و ناراحت نشوید.
• برنامه روزانه‌ای را در ارتباط با مدرسه هر صبح و عصر انجام دهید مانند تا کردن یونیفرم مدرسه یا آماده‌کردن کیف مدرسه برای روز بعد.
• محیط خانه را در طول ساعات مدرسه خسته‌کننده بکنید تا کودک علاقه‌مند به ماندن در خانه نشود.
• سیکل خواب فرزندتان را درست کنید.
• رفتن به مدرسه
• اجازه دهید فرد دیگری فرزندتان را به مدرسه ببرد چراکه خانه مکان بهتری برای جداشدن نسبت به دم در مدرسه است.
• به فرزند خود نشان دهید که رفتن او به مدرسه علی‌رغم تمام مشکلات و سختی‌ها باعث افتخار شما می‌شود.
• همکاری با مدرسه
• با معلمان و یا مدیر مدرسه دررابطه‌با وضعیت پیش‌آمده صحبت کنید و از آن‌ها مشورت بگیرید.
• به یک مشاور یا روانشناس خوب مراجعه کنید.
• قرار ملاقات‌های منظمی با معلم، مدیر مدرسه و حتی کارکنان پشتیبانی داشته باشید.

چگونه باید امتناع از رفتن به مدرسه را کنترل کرد یا از آن جلوگیری نمود؟

• به آنچه کودک دررابطه‌ با دلایل خود برای چنین رفتاری می‌گوید، گوش دهید تا بتوانید متوجه شوید که آیا موضوع قلدری یا فشار از سمت همکلاسی ها مطرح می‌باشد یا نه.
• مسئله مهم دیگری که دررابطه‌با امتناع از رفتن به مدرسه وجود دارد، بردن منظم و سروقت کودک به مدرسه است تا آن به یک عادت برای کودک تبدیل شود.
• اعتماد به نفس کودک خود را تقویت کنید و به او کمک کنید تا باور نماید که برای غلبه به هر مشکلی به‌اندازه کافی قوی است.
• به کودک خود با گفتن این‌که والدین یا پرستار خانگی هنگام برگشتش از مدرسه در خانه خواهد بود، اطمینان خاطر بدهید و دوباره تکرار کنید که خانه در طول ساعاتی که او در مدرسه سپری می‌کند، چقدر خسته‌کننده است.

پیش‌آگاهی از مدرسه هراسی

امتناع کودک پیش‌دبستانی (یا مهد کودکی) از رفتن به مدرسه، مسئله جدیدی نیست. این برنامه روزانه معمولاً با کمی توجه و مشاوره والدین و معلمان بهتر می‌شود. بااین‌وجود، درصورتی‌که مشکلات بدتر شدند یا برای مدت‌زمان طولانی‌تری ادامه پیدا کردند، پیش‌آگهی به کمک درمان حرفه‌ای همچنان عالی خواهد بود.

مدرسه می‌تواند یک فرایند ترسناک و دلهره‌آور برای کودکان باشد؛ بنابراین، امتناع از رفتن به مدرسه، مسئلة جدیدی نیست. این یک ویژگی رفتاری متداول در میان کودکان به شمار می‌رود. درحالی‌که والدین می‌توانند این مشکل را با کمک برخی از تغییرات کوچک در سبک زندگی و نگرش برطرف کنند، در صورت بدتر شدن رفتار امتناع از رفتن به مدرسه کودک با گذشت زمان، شاید لازم باشد که والدین کمک حرفه‌ای بگیرند.

وابستگی کودک به مادر در مدرسه

میخواستم راجب دخترم صحبت کنم دختر من 15 سالشه سال اول دبیرستان افسردگی و اضطراب داره که با دارو در حال درمانه منشا این اضطراب هم به گفته خودش مدرسه ست علایم سردرد تکرر ادرار شدید در شب صبح ها با دلبیچه کمی بهتر شده ولی حالا یک مشکل دیگه داره و اینه که میگه میترسم تنهایی برم مدرسه حدودا یک ماه اوایل مهر نرفت تا این دکتر رفتیم و مشاوره و دارو و این که یکی دو هفته خودم میومدم ندرسه ارامش خوبی داشت با وجود من حالا بهتر شده و من نمیرم باهاش مدرسه تا بارسال که با دوستش یک مدرسه بودن این مشکلات و نداشت به دوستش خیلی وابسته بود ولی همچنان احساس ترس و ارامش نداشتن و تو مدرسه رو داره خیلی اذیتش میکنع میگه مامان دوست دارم یکی کنارم باشه تو مدرسه چون مدرسه جدد هست دوستی نداره البته بگم خیلی کم ارتباط برقرار میکنه و احساس میکنم اعتماد به نفسش اومده بایین همش ترحم میخواد از ما میگه چرا با من دوست نیستن به من توجه نمیکنن.

منبع: https://parenting.firstcry.com