آیا تابه‌حال برایتان اتفاق افتاده که وقت زیادی را صرف طفره رفتن از کاری که متنفر به انجامش هستید، کنید؟ برای همه ما این اتفاق رخ‌داده است. واقعیت این است که نداشتن انگیزه مسئله‌ای است که همه افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما مواجه با آن به‌خصوص در مورد کودکان بسیار دشوار است. مشکل این است که بی انگیزگی کودکان با گذشت زمان بدتر می‌شود و می‌تواند تا دوران بزرگسالی او نیز ادامه یابد.
خصوصیات رفتاری کودک بی انگیزه
- کودک بی انگیزه ترجیح می‌دهد تا به‌جای انجام تکالیفش، بازی کامپیوتری کند.
- او به‌ندرت کاری را تا رسیدن به موفقیت ادامه می‌دهد.
- یک کودک بی انگیزه، فعالیت‌هایی را ترجیح می‌دهد که نیاز به تلاش زیادی ندارند.
- به نظر می‌رسد که کودک بی انگیزه به آنچه در مدرسه یاد می‌گیرد (و فعالیت‌های بسیار زیاد دیگر)، اهمیت نمی‌دهد.
- چنین کودکی مکرراً به‌عنوان “بچه تنبل” شناخته می‌شود.
- همه چیز برای کودک بی انگیزه، بی‌معنی و یا نامرتبط است.
- کودک بی انگیزه هیچ‌گونه ابتکار عملی ندارد و به نظر می‌رسد که دل به هیچ کاری نمی‌دهد.
- کودک بی انگیزه، همه را به‌خاطر عملکرد یا رفتار خودش، سرزنش می‌کند.
- به نظر نمی‌رسد چنین کودکی برای چیزی اهمیت قائل شود.
- کودکان بی انگیزه تلاش کمی را صرف هر کاری که به عهده می‌گیرند، می‌کنند.
- یک کودک بی انگیزه، اعتماد به نفس پایینی دارد.
- شما همیشه با چنین کودکی درگیر هستید و اغلب مجبور به تکرار دستورالعمل‌ها هنگام مواجه با کودک بی انگیزه می‌باشید.
گفته می‌شود که انگیزه باید از قلب نشئت بگیرد یعنی انگیزه درونی در کودکان ایجاد شود. اکثر کارهایی که به‌منظور انگیزه دادن به کودک انجام می‌شوند، در واقع بیشتر آن‌ها را بی انگیزه می‌کند. درحالی‌که مورد دوم حقیقت دارد، ثابت شده است که مورد اول در بسیاری از موارد نادرست است. پژوهشگران و روانشناسانی همچون کارول دویک نشان داده‌اند که استفاده از کلمات معین و به‌کارگیری تمرینات مشخصی می‌تواند به تقویت انگیزه کودک کمک کند.
تقویت انگیزه کودک کار دشواری است زیرا بی انگیزگی در محل تلاقی بین رفتار و تضعیف روحیه بستگی قرار دارد. منظور از رفتار این نیست که بی انگیزگی یک مشکل رفتاری کودک است اما نحوه ارتباط برقرار کردن چنین کودکی با دیگران و موقعیت‌هایی که هر روز بدون شک با آن‌ها روبرو می‌شود، بر رفتار کودک تأثیرگذار هستند. در نتیجه، بی انگیزگی فرزندان به معنی دلسردی و تضعیف روحیه اوست.
درصورتی‌که شما نیز یک فرزند بی انگیزه دارید، تا حالا باید متوجه شده باشید که گفتن این جمله که “باید سخت‌تر تلاش کنی” باعث ایجاد انگیزه در کودک نمی‌شود. بااین‌وجود، سال‌ها پژوهش در زمینه روانشناسی ایجاد انگیزه موجب شده است تا استراتژی‌هایی به‌منظور کمک به کودک بی انگیزه و ایجاد انگیزه در کودکان شناسایی شوند.
مطالب مرتبط: ایجاد انگیزه در دانش آموزان توسط والدین
11 راهکار برای ایجاد انگیزه در فرزندان
1.به علایق کودک خود علاقه نشان دهید:
همه ما انجام کارهایی که برایمان جالب هستند را دوست داریم و این موضوع در مورد فرزندان نیز صادق است. او با انجام کارهایی که از آن‌ها لذت می‌برد، بیشتر انگیزه پیدا می‌کند.
چگونه به کودک خود انگیزه دهید:
- او را زیر نظر بگیرید تا متوجه علایق کودک شوید.
- به علایق او علاقه نشان دهید، حتی اگر این علایق با آنچه شما دوست دارید متفاوت است.
- راه‌هایی برای مرتبط کردن علایق کودک با مهارت‌هایی که می‌خواهید فرزندتان کسب کند، پیدا کنید. به‌عنوان‌مثال، کتاب‌های طنز می‌تواند روش خوبی برای بهبود مهارت های خواندن در کودک و به‌دست‌آوردن دانش جدید باشد، یا تشویق کودک برای تمرین دروس موسیقی با یک دوست می‌تواند روش خوبی برای ایجاد انگیزه در کودک باشد.
2. به‌خاطر داشته باشید که موفقیت، تمایل ذاتی هر فرد است
اکثر افراد تا وقتی‌که با ناتوانی‌هایی خاص و اغلب نامشخص مواجه نیستند، دوست دارند در کارهایی که بر عهده می‌گیرند، به موفقیت دست یابند؛ بنابراین، شکست مکرر می‌تواند احساس ناامیدی و دلسردی را افزایش دهد و منجر به رفتارهایی از قبیل کج خلقی کودک یا حتی خشم و اضطراب دائمی شود.
کودکی که با شکست‌های متوالی مواجه می‌شود، ممکن است دچار احساس درماندگی شود؛ بدین معنا که او همیشه خود را از قبل یک بازنده می‌داند. به‌عبارت‌دیگر، کودک می‌تواند انگیزه خود را به‌خاطر عدم اطمینان به توانایی‌های خود در دستیابی به اهداف از دست دهد. این عدم اطمینان می‌تواند از رفتارهایی از قبیل اجتناب، استرس، تنبلی و بی‌تفاوتی نشئت بگیرد.
چگونه به کودک بی انگیزه خود کمک کنید:
- مطمئن شوید که فرزندتان فرصت‌هایی برای موفقیت در اختیار دارد.
- با صحبت‌کردن در مورد موفقیت‌هایش، کمک کنید تا فرزندتان خود را به‌عنوان یک فرد موفق ببیند.
- انتظارات منطقی چالش‌برانگیز اما قابل دستیابی برای کودک در نظر بگیرید.
- مطمئن شوید که فرزندتان دقیقاً می‌داند که از او انتظار انجام چه‌کاری می‌رود، به‌عنوان‌مثال، اگر فرزند بی انگیزه شما اغلب با تکالیفش مشکل دارد، این موضوع را تبدیل به عادت کنید که نزد او بروید و توضیح دهید که هروقت تکلیف دارد، از او انتظار انجام چه‌کاری می‌رود.
3. فرصت‌هایی را برای انگیزه دادن به فرزندان فراهم کنید
پسر من پس از تماشای ویدئوهای ساخته شده توسط کودکان هم سن و سالش، به خلق بازی‌های ویدئویی علاقه‌مند شد. این کودکان از نرم‌افزار موقتی رایگان توسعه‌یافته توسط پژوهشگران MIT استفاده کرده بودند.
چگونه به کودک بی انگیزه خود کمک کنید:
- قراردادن فرزندتان در مقابل دستاوردهای دیگران در زمینه مورد علاقه‌اش، روش خوبی برای ایجاد انگیزه در کودک است. بااین‌وجود، این به معنی مقایسه کردن فرزندتان با دیگران یا از فرزندتان انتظار داشتن دستیابی به دستاوردهای دیگران نیست.
- به یاد داشته باشید که فراهم‌کردن فرصت‌هایی برای دیدن موفقیت دیگران که می‌تواند از طریق فیلم، کتاب، داستان و غیره صورت گیرد، می‌تواند به افزایش انگیزه در کودک کمک کند.
4. در ارتباط با ایجاد انگیزه با فرزندان صحبت نکنید
چیزی که علم (و بدن شک بسیاری از والدین!) طی سال‌ها کشف کرده‌اند، این است که ” گفتگوی انگیزشی” به‌ندرت کارساز است. علی‌رغم نیت خوبی که دارید، صحبت‌کردن با فرزندتان در مورد اهمیت تلاش و پشتکار موجب تغییر رفتار کودک نمی‌شود.
چگونه به کودک بی انگیزه خود کمک کنید:
- علی‌رغم تمرکز کردن بر عملکرد گذشته فرزندتان، بر عملکرد آینده‌اش متمرکز شوید – “فکر می‌کنی چه‌کار متفاوتی می‌توانی انجام دهید؟ “
- علی‌رغم صحبت‌کردن به‌جای کودک، او را تشویق کنید تا عملکردش را خود ارزیابی کند. به یاد داشته باشید که چندین منابع مناسب سن وجود دارند که می‌توانند به فرزندتان در نشان‌دادن عملکرد خود و توسعه ذهنیت رشد کودک کمک کنند.
- به‌جای “گفتگوی انگیزشی”، او را مطمئن کنید که می‌دانید، مرد عمل است. شما می‌توانید از جمله‌ای شبیه به این استفاده کنید، “هنوز آن را نفهمیده‌ای اما مطمئنم که متوجه‌اش خواهی شد”
5. ایجاد انگیزه با تشویق کودک
وقتی فرزندانتان از خود بی انگیزگی نشان می‌دهند، طبیعی است که احساس ناامیدی کنید. ندانستن راههای انگیزه دادن به کودک موجب احساس ناامیدی بیشتر می‌شود. نکته حائز اهمیت این است که به یاد داشته باشید، بی انگیزگی کودکان را می‌توان اغلب به علت این چند مورد دانست: کمبود عزت نفس، مشارکت نکردن در تصمیمات مرتبط به آن‌ها (زمان انجام تکالیف، زمان بازی‌کردن بازی‌های ویدئوی، پیامدهای برآورده نکردن انتظارات و …)، ناامیدی، خشم و غیره.
چگونه به فرزندتان انگیزه دهید:
- گفته می‌شود که شکست و موفقیت دو روی یک سکه هستند. همه تجربه شکست را دارند و اکثر افراد موفق پیش از موفقیت، مکرراً شکست‌خورده‌اند. در مورد شکست‌ها با فرزندتان صحبت کنید. به او بفهمانید که شکست بخشی از زندگی است. به او بفهمانید که او با شکست‌هایش تعریف نمی‌شود بلکه شکست‌ها او را قوی‌تر می‌کنند. شکست‌های موفقیت‌آمیز فراوان هستند، افرادی که پیش از تبدیل‌شدن به افراد مشهوری که امروزه آن‌ها را می‌شناسیم، با شکست‌های بسیاری مواجه شده‌اند. در مورد شکست‌ها با فرزندتان صحبت کنید. او را متوجه کنید که این یک چالش واقعی برای بسیاری از افراد است.
- در مورد تمام تغییرات مثبتی که مشاهده می‌کنید، نظر دهید؛ حتی اگر این تغییرات به‌سرعت منجر به پیشرفت نمی‌شوند. اگر می‌بینید که فرزندتان تلاش می‌کند، این را بازگو کنید. اگر می‌بینید که فرزندتان از رویکرد متفاوتی استفاده می‌کند، به او نشان دهید که متوجه تلاشش هستید. به‌خاطر داشته باشید که تلاش فرزندتان را ستایش کنید و نه خودش را.
موفقیت می‌تواند معنای بسیاری داشته باشد. فرزندتان در زمینه‌های بسیار زیادی به موفقیت دست‌یافته است. نقاط قوت و دستاوردهایش را به او یادآور شوید. کمک کنید تا خود را یک فرد موفق ببیند.
6. فراموش نکنید که کودک، کودک است
آیا عالی نخواهد بود که فرزندانتان نسبت به دستورالعمل‌های شما واکنش نشان دهد و همه چیز را دقیقاً همان‌طور که از آن‌ها انتظار می‌رود، انجام دهند (یا حتی بهتر)؟ واقعیت این است که درک کودکان با درک ما یکی نیست. آن‌ها لزوماً متوجه نمی‌شوند چرا باید برخی از چیزها را یاد بگیرند و گفتن این‌که این مسائل مهم هستند، نمی‌تواند درک آن‌ها را تغییر دهد.
چگونه به فرزندتان انگیزه دهید:
- روش‌هایی برای جالب کردن هرآنچه فرزندتان یاد می‌گیرد، بیابید: به‌عنوان‌مثال، اگر به کلاس موسیقی می‌رود، تمرین آهنگی که دوست دارد، می‌تواند بیشتر از تمرین کتاب کار، انگیزشی باشد.
- روش‌های مختلفی برای یادگیری یک چیز وجود دارد: فیلم‌های خوبی برای آموزش تاریخ وجود دارند، فرزندتان می‌تواند از طریق لگوها شمردن را یاد بگیرد، مهارت های اجرایی کودکان می‌تواند از طریق فعالیت‌های جالب “رنگ، برش و چسب” بهبود یابد. اگر فرزندتان در تمرکز کردن یا علاقه‌مند شدن به یک فعالیت خاص مشکل دارد، روش‌های دیگری را برای انجام آن فعالیت امتحان کنید.
- به یاد داشته باشید که فرزندتان همیشه از انجام کارهایی که از آن‌ها لذت می‌برد، بیشتر انگیزه می‌گیرد و این موضوع اصلاً غافلگیرکننده نیست. به فرزندتان سخت نگیرید و اجازه دهید تا از آنچه دوست دارد، لذت ببرد. با یاد داشته باشید که داشتن انتظارات معین از فرزندتان می‌تواند صدمه بیشتری به او وارد کند.
- اجازه ندهید انتقاد و ناامیدی تنها چیزی باشد که فرزندتان از دوران کودکی‌اش به یاد خواهد آورد.
- درک خود از رفتار فرزندتان را تغییر دهید: مقداری تعلل و بی انگیزگی در کودکان و هم در بزرگسالان طبیعی است. چرا باید فرزند شما مستثنا باشد؟
7. بر نقاط قوت فرزندتان تمرکز کنید
شواهدی وجود دارد که فرزندپروری مبتنی بر توانمندی می‌تواند موجب افزایش رضایت و خوشبختی فرزندتان به روش‌هایی که اصلاً فکرش را هم نمی‌کردید، شود.
چگونه به فرزندتان انگیزه دهید:
- نقاط قوت فرزندتان را در مرکز رویکرد فرزندپروری خود قرار دهید. به‌خاطر داشته باشید که فرزندتان بیشتر از این‌که در تمام زمینه‌ها متوسط باشد، نیاز دارد تا طعم موفقیت را بچشد (حتی در زمینه‌های کم).
- حتی بدترین کودکان نیز می‌توانند با یافتن نقاط قوت خود، تغییر یابند. فراموش نکنید که شناسایی نقاط قوت فرزندتان می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس کودک کمک کند.
کتاب کار “این کاری است که برای پرورش یک بزرگسال خوشحال و با اعتماد به نفس باید انجام دهید” دارای مطالبی است که می‌تواند به شما در به‌کارگیری سبک فرزندپروری مبتنی بر توانمندی کمک کند.
8. جایگاه قدرت را رها کنید
چرا انگیزه کودکان چنین موضوع مهمی است؟ چرا معلمان و والدین در انگیزه دادن به کودکان مشکل دارند؟ علم می‌گوید، یکی از دلایل اشتباه در انگیزه دادن به کودکان این است که ما می‌خواهیم هر کاری که فرزند باید انجام دهد را به او دیکته کنیم. ما دوست داریم زمان انجام تکالیف، زمان تماشای تلویزیون یا بازی‌های ویدئویی، زمان ملاقات با دوستان و غیره را دیکته کنیم. اما نکته این است که هر چه کودکان بیشتر احساس کنند که در تصمیمات مرتبط به خود، نقشی ندارند، کمتر به آن‌ها علاقه نشان می‌دهند و مدارک و شواهدی برای اثبات این موضوع وجود دارد.
چگونه در فرزندان ایجاد انگیزه کنید:
- تمام کارهایش را انجام ندهید، با این کار شما فقط او را وابسته می‌کنید.
- اجازه دادن به فرزندتان در مشارکت در فرایند تصمیم گیری کودک، روش بسیار خوبی برای انگیزه دادن به اوست. می‌توانید در این مورد به من اعتماد کنید.
- به یاد داشته باشید که مذاکره، ابزار قدرتمندی است که می‌تواند به حل اختلافات در خانواده و کاهش مبارزه بر سر قدرت کم کند.
9. در مورد موارد غیر قابل‌مذاکره روشن و صریح باشید
آیا می‌دانستید، علم کشف کرده است که انتظارات شما، تأثیر بسیار زیادی بر رفتار و عملکرد فرزندتان دارد؟ مشکل این است که کودکان همیشه نمی‌دانند که از آن‌ها چه انتظاری می‌رود زیرا ما همیشه به‌وضوح انتظارات خود را بیان نمی‌کنیم.
چگونه به کودک انگیزه دهید:
- در مورد موارد غیر قابل‌مذاکره واضح و صریح باشید و به فرزندتان بگویید که از او انتظار انجام چه‌کاری را دارید. اگر او اجازه ندارد تا پایان یک مدت‌زمان معین (به‌عنوان‌مثال، یک ترم/یک سال تحصیلی و غیره)، فعالیتی را رها کند، این موضوع را پیش از ثبت‌نام به او خاطرنشان کنید. بااین‌وجود، انعطاف‌پذیر باشید – درصورتی‌که آن فعالیت برای او واقعاً آزاردهنده است، مذاکره کنید.
- درصورتی‌که از فرزندتان انتظار مشارکت در کارهای خانه را دارید، به او بگویید اما به یاد داشته باشید اگر به او اجازه انتخاب کارهایی که می‌تواند به عهده بگیرد را بدهید، چیز بیشتری به دست خواهید آورد.
10. برای ایجاد انگیزه در کودک کمک حرفه‌ای بگیرید
چیزی که کمتر راجع‌به بی انگیزگی کودکان شنیده می‌شود، این است که ممکن است بی انگیزگی به‌خاطر اختلالات یادگیری تشخیص داده نشده یا مشکلات مرتبط با توجه و حواس پرتی کودک باشد.
اختلالات معینی می‌توانند خود را در رفتارهایی مانند بی انگیزگی، تعلل و مشکلات اساسی در تمرکز کردن نشان دهند. مشکل این اختلالات این است که کودک را به‌سوی تسلیم‌شدن به‌خاطر شکست‌های مداوم، سوق می‌دهند.
چگونه به فرزندتان انگیزه دهید:
درصورتی‌که از بی انگیزگی فرزندتان آشفته هستید، در مراجعه به یک متخصص تردید نکنید. متخصص به شما کمک می‌کند تا بفهمید آیا فرزندتان اختلال یادگیری یا مشکلات دیگر دارد یا نه و مهم‌تر از همه این‌که به شما نشان خواهد داد چگونه می‌توانید به او کمک کنید.
11. ره صدساله را یک‌شبه نمی‌شود طی کرد
هیچ‌کس نمی‌گوید که انگیزه دادن به فرزندان آسان است، به‌خصوص اگر شما با یک مشکل بلندمدت مواجه هستید. فراموش نکنید که تغییر رفتار اصولی، زمان‌بر است. موفقیت‌هایتان را جشن بگیرید و زمانی که پیشرفت کند است، امید خود را از دست ندهید.
من پسر ۹ساله دارم کلاس سوم خیلی بی انگیزه اس برای هیچ کاری تلاش نمیکنه. ورزش میره تا حالا چن رشته رو تغییر داده وزبان میره اما هیچ کدوم با انگیزه نیست قسنگ معلومه هرچی با زبون خوش باهاش حرف میزنی اصلا توجه نمیکنه همین که عصباتی میشی میاد خواهش میکنه هی میگه ببخشید اصلا اعتماد بنفس نداره ریسک نمی کنه همیشه میترسه البته تو خونه اینجوری نیست ولی بیرون میترسه دیگه خودمم نا امید شدم چکار کنم باهاش چن جلسه مشاوره رفته اصلا توجه نمیکنه هرچی میگی اون لحظه قول میده که کار رو درست انجام بده بعد دوباره میره رو روال کار خودش