در این مقاله:
- چه رفتار نرمالی از یک کودک 6 ساله انتظار می رود؟
- مشکلات رفتاری رایج در میان کودکان 6 ساله
- آیا استقلال بیش از اندازه می تواند منجر به مشکلات رفتاری در یک کودک 6 ساله شود؟
- نشانه های هشداردهنده ای که بر مشکلات رفتاری جدی دلالت دارند
- چگونه می توان یک کودک 6 ساله را تربیت کرد؟
ما عاشق کودکان خود هستیم، و دلمان می خواهد که بهترین تربیت را داشته باشند تا تبدیل به انسان های بزرگسال خوب و موفقی شوند. دلمان می خواهد که بی گناهی آن ها را حفظ کنیم و بودن در کنار کودکان همیشه لذت بخش است! آن ها سرشار از انرژی، کنجکاوی و سوال هستند و این وظیفه و نقش والدین در تربیت فرزندان است که به آن ها چیزهای درست را در زمان مناسب یاد دهند. کودکان سرکش و نافرمان خواهند بود، چیزهای اشتباهی خواهند گفت و کارهای اشتباهی انجام خواهند داد (در زمان اشتباه!)، و محدودیت های شما را مورد آزمایش قرار خواهند داد. بنابراین، شما باید به آن تشخیص درست از غلط را در زمان درست آموزش دهید.
اگر فرزندان خود را هنگام انجام کار اشتباهی تربیت نکنید، اوضاع کمی از کنترل خارج خواهد شد. در نتیجه، این موضوع بسیار اهمیت دارد که فرزند خود را تربیت کنید و مشخص کنید چه نوع رفتاری از او انتظار می رود و چه نوع رفتاری مناسب او نیست. کودک هر چه بزرگ تر می شود، بیشتر به دنبال استقلال است و ممکن است سرکش شود. بنابراین، وقتی کودک 6 ساله می شود، رفتارش کاملاً با رفتار 2 سالگیش که از هر فرمانی اطاعت می کرد، تفاوت خواهد داشت.
مدیریت مشکلات رفتاری کودک 6 ساله در خانه در برخی از شرایط ممکن است دشوار و چالش برانگیز باشد. در نتیجه، دانستن روش درست مراقبت از کودک و تبدیل نشدن به دشمن کودک هنگام انجام این کار، چیزی است که باید در این مدت زمان حفظ شود. در ادامه، نگاه دقیق تری بر کارهایی که باید کرد و نحوه ی انجام آن ها می اندازیم.
چه ویژگی های رفتاری از کودک 6 ساله انتظار می رود؟
در سن 6 سالگی، اکثر کودکان به پیش دبستانی و دبستان می روند و کم کم به محیط مدرسه عادت می کنند. آن ها در یک مرحله ی عجیب و غریبی قرار دارند: نه به اندازه ی کافی بزرگ شده اند که بتوانند یک کودک مستقل باشند و از طریف دیگر، دوست ندارند که با آن ها مانند کودک رفتار شود.
فرزندتان می تواند برخی از مشکلاتش را خودش برطرف کند. شرکت کردن در فعالیت های مختلف مدرسه و خانه، بخش اصلی زندگی او در این سال ها را تشکیل خواهد داد. وقتی بیشتر به این مسائل عادت می کند، به عنوان یک تمایل طبیعی از رفتار انسانی، کم کم و به صورت ناخودگاه تلاش می کند تا فراتر رود.
این تلاش ها می تواند منجر به رفتارهای مختلفی از قبیل اوقات تلخی یا همکاری نکردن به منظور رسیدن به آنچه می خواهند، شوند. با درک کردن مبانی اساسی زبان، او ممکن است شروع به صحبت کردن با شما به همان روشی که بزرگسالان با یکدیگر حرف می زنند، بکند. اگرچه، این ممکن است معنی بدی نداشته باشد.
گاهی اوقات، در کشمکش برای استقلال، برخی از کودکان شروع به اذیت کردن کودکان و قلدری می کنند، و تلاش می کنند تا ارزش خود را از این طریق اثبات کنند.
مشکلات رفتاری رایج در میان کودکان 6 ساله
برخی از مشکلات رفتاری در اکثر کودکان شش ساله به صورت گسترده دیده می شوند. برخی از آن ها عبارتند از:
1- حاضرجوابی کودک شش ساله
زمانی که فرزندتان را سرزنش یا تربیت می کنید، او ممکن است حاضرجوابی کند یا به اشتباهات شما اشاره نماید.
2- لجبازی کودک شش ساله
در حالی که فرزندتان نحوه ی نه گفتن را یاد می گیرد، او ممکن است به سادگی از انجام کارهای عادی و روزمره امتناع کند یا با انجام آن ها مخالفت نماید.
چطور یک بچه حرف گوش کن تربیت کنیم؟
3- دروغ گفتن کودک شش ساله
فخرفروشی از روی شوخی یک چیز است اما برخی از کودکان ممکن است در انجام این کار زیاده روی کنند و حتی برای پنهان کردن اشتباهات خود، دروغ بگویند.
4- حواس پرتی کودک شش ساله
کاری که می توان آن را در عرض چند دقیقه انجام داد، ممکن است برای یک کودک یک ساعت طول بکشد چراکه کودکان هنگام انجام یک کار بازی می کنند و بر روی کاری که باید انجام شود، متمرکز نیستند.
آیا استقلال بیش از اندازه می تواند منجر به مشکلات رفتاری در یک کودک 6 ساله شود؟
کودکان همیشه می خواهند زودتر بزرگ شوند؛ به همین دلیل است که مشتاق مستقل شدن هستند. دادن یک سطح سالم از استقلال به کودکان می تواند به آن ها در تنهایی بر عهده گرفتن برخی از تصمیمات کمک کند و به سود آن ها در آینده خواهد شد اما دادن استقلال کامل ممکن است باعث سرکش و یاغی شدن کودک شود.
نشانه هایی که بر مشکلات رفتاری بچه شش ساله دلالت دارند
اکثر مشکلات رفتاری کودک شش ساله را می توان با ثابت قدم بودن و بکارگیری استراتژی های انضباطی ساده مدیریت کرد؛ اما تعداد کمی از این مشکلات رفتاری به مداخله ی جدی و حتی مشاوره نیاز دارند. در ادامه، نگاهی بر برخی از این مشکلات رفتاری جدی می اندازیم.
1- رفتارهای جنسی کودک شش ساله
کودکان از همان سنین کم در مورد جنس مخالف کنجکاو هستند. با این وجود، اگر کنجکاوی تبدیل به رفتارهای جنسی شد که به شکل وسواسی فکری، پرخاشگری کودک و حتی صدمه زدن آشکار می شوند، لازم است که فوراً متوقف شوند.
2- تمایل به خودکشی کودک شش ساله
فرزندتان ممکن است تحت تاثیر هر چیزی که می بیند یا می شنود، قرار بگیرد و ممکن است شروع به فکر کردن در مورد آسیب رساندن یا کشتن خود بدون درک پیامدهای آن بکند. این افکار خودکشی و تمایلات ممکن است ناشی از برنامه هایی که در تلویزیون می بیند یا بازی های ویدیویی باشد. در صورتی که متوجه ی چنین تمایلاتی در فرزند خود شده اید، فوراً در این مورد با او صحبت کنید یا در صورت لزوم، او را به مشاوره ببرید.
3- دعواهای مستمر کودک شش ساله
بحث و دعوا در میان کودکان تقریباً یک امر طبیعی و روزانه است؛ به خصوص در زمین های بازی. اما اگر دعواهای فرزندتان تا حدی است که دیگر دوستی ندارد، پس لازم است به این مورد توجه کنید.
4- رفتار دردسرساز در دبستان کودک شش ساله
برخی از کودکان تمایل دارند تا در مدرسه بدرفتاری کنند که این رفتار آن ها اغلب منجر به تنبیه شدن، مورد تنفر معلمان و دیگر کارکنان مدرسه قرار گرفتن و دعوا کردن با سایر دانش آموزان می شود. این رفتارها را جدی بگیرید و بلافاصله در اینباره با فرزندتان صحبت کنید.
5- عدم پاسخگویی به نظم و انضباط در کودک شش ساله
اکثر کودکان وقتی با آن ها محکم برخورد می کنید و نظم و انضباط را بکار می برید، سر به راه می شوند و اعمال خود را اصلاح می کنند. اما اگر فرزندتان به آن پاسخ ندهد یا با رفتار حتی بدتر واکنش نشان دهد، ممکن است به مشاوره نیاز داشته باشد.
6- کنترل تکانه ای (کنترل احساسات و عواطف) کودک شش ساله
کنترل تکانه ای ضعیف می تواند به شکل گریه کردن برای مسائل کم اهمیت، زدن طرف مقابل هنگام شروع بحث یا فریاد زدن بر سر هر کسی که با او مخالفت می کند، آشکار شود.
7- مشکلات عاطفی کودک شش ساله
اگر فرزندتان به نظر می رسد که بسیار احساساتی است (خواه عصبانی بودن خواه ناراحت و غمگین بودن) یا کاملاً برعکس به طوری که تحت تاثیر هیچ چیزی که در اطرافش اتفاق می افتد، قرار نمی گیرد، ممکن است لازم باشد تا مداخله کنید و در اینباره با او صحبت نمایید.
چگونه می توان یک کودک 6 ساله را تربیت کرد؟
آموزش کارآمد نظم و ترتیب فرزند بدون این که اجازه دهید کودک از شما متنفر شود، یک هنر است. والدین، نگران نباشند، این هدف قابل دستیابی است! در ادامه، چندین استراتژی آورده شده است که می توانند به شما در دستیابی به این هدف کمک کنند:
1- استقاده از توکن ها
بسته به این که فرزندتان چه رفتاری از خود نشان می دهد، می توانید به او توکن های خوب یا توکن های بد یا هر دو را بدهید. به این طریق، به او کمک می کنید تا مسئولیت رفتار خود را بپذیرد. دستیابی به مقدار مشخصی از توکن های بد می تواند به این معنا باشد که محدودیت هایی برای او در نظر خواهید گرفت در حالی جمع کردن توکن های خوب، فرصت دستیابی به یک خوراکی خاص یا اجازه ی بازی کردن برای ساعت های بیشتر را به همراه خواهد داشت.
2- اجازه دهید پیامدهای کار خود را تجربه کنند
بسیاری از والدین از فرزندان خود در برابر پیامدهای اعمالشان محافظت می کنند. در حالی که این کار در برخی از موارد شدید و جدی ضروری است اما لازم است کودکان از اشتباهات خود درس بگیرند و پیامدها یا آسیبی که اعمالشان در زندگی واقعی دارند را تجربه کنند. کارهای کوچک مانند بسته بندی نکردن بیسکویت ها با وجود این که به کودک مداوم گفته شده است، می تواند منجر به گرسنه ماندن او برای مدت زمان طولانی تری شود. به این طریق، کودک یاد می گیرد که بسته بندی بیسکویت ها را دیگر فراموش نکند.
3- نظم و انضباط را درست آموزش دهید
محدودیت ها یا تنبیه هایی که در خصوص فرزندتان در نظر می گیرید، باید منطقی و بر اساس رفتار او باشند. ندادن میان وعده ی موردعلاقه به فرزندتان چون برای مدت زمان طولانی تری بازی ویدیویی انجام داده است، پیام تربیتی را به شکل مناسب به او منتقل نمی کند. در عوض، شما می توانید زمان در نظر گرفته شده برای بازی ویدیویی فرزندتان را به مدت یک هفته محدود کنید و از او بخواهید که از این ساعت ها به درستی استفاده کند. اگر از آن ها پیش از پایان هفته استفاده کرد، نمی تواند برای روزهای باقیمانده نیز بازی ویدیویی انجام دهد.
4- از گزاره های کاربردی (قابل اجرا) استفاده کنید
روش توضیح دادن یک رفتار دردسرساز به فرزندتان بر نحوه ی واکنش او تاثیرگذار است. به جای گفتن این که نمی تواند بیرون بازی کند چون تکالیفش را کامل انجام نداده است، به او بگویید که او باید اول تکالیفش را انجام دهد تا بعداً بتواند از فوتبال بازی کردن با دوستانش لذت ببرد.
5- فرصت های تربیتی به او بدهید
اگر فرزندتان بدون دلیل یاغی و سرکش شده است، یا او را به عنوان تنبیه در خانه نگه دارید یا برای مدت زمان مشخصی او را از انجام تمامی فعالیت ها محروم کنید. به این ترتیب، او متوجه ی پیام شما خواهد شد و بار دیگر این چنین رفتار نخواهد کرد.
6- رفتار خوب او را تشویق کنید
به تلاش های فرزندتان برای بهتر شدن، تلاش هایی که برای به پایان رساندن کارهایش انجام می دهد یا کارهایی که فراتر از آنچه نیاز است، انجام می دهد، توجه کنید. این کار شما به او انگیزه می دهد تا رفتار خوبش را نگه دارد و در نهایت، به او کمک می کند تا زندگی خود را بدون نگرانی پیش ببرد.
مواجه با مشکلات رفتاری کودک 6 ساله، کار چندان آسانی نیست. پدر و مادر دلسوز بودن در کنار سختگیری، نقش دو جنبه ای است که پیروری کردن از آن برای بسیاری از افراد بسیار دشوار به نظر می رسد. دوست داشتن و مراقبت از کودک حتی زمانی که کار اشتباهی مرتکب شده است، می تواند تنبیه ها را متعادل سازد و پیوند میان شما و فرزندتان را قوی نگه دارد.
پسر شش ساله ام چند شب پیش که در راه بازگشت از سفر کربلا بودیم درماشین از خواب بیدار شد با گریه شدیدمرتب تکرار والتماس میکرد که من باید چکار کنم که بزرگ نشم همین اندازه بمونم وشما خانواده ام هم بزرگ نشوید همه تا همیشه همین اندازه بمونیم و بزرگ و پیر نشویم نمیریم همیشه زنده باشیم و اینکه من نمیخوام از خانوادم جدا شوم، از آن شب به بعد هر چند ساعت یکبار با همان بغض شدید و اضطراب مرتب همین حرفها را تکرار میکند و اینکه ما بمیریم پیش خدا بریم تا کی پیش خدا میمونیم بعد از اون کجا میریم و در آخر اینکه شب گذشته با گریه از خواب بیدار شد و فرار میکرد ومرتب میگفت من تو گرد باد هستم و یک نفر دیگه هم هست کاش میتونستم عکس بگیرم به تو نشون بدم خیلی ترسیده بود و گریه میکرد به سختی خوابش میکردم باز هم بیدار میشد وهمان جملات را تکرار میکرد نمیدونم دلیل اینها چیه باید چکار کنم؟
یک دختر ۶ ساله دارم که الان پیش دبستانی میره و اخیرا رفتارهاش خیلی تغییر کرده ،خیلی دروغ میگه ،کاری یا چیزی رو ازم پنهان میکنه و اصلا بهم چیزی نمیگه و دوستاش رو میزنه ،شلخته و نا مرتب شده … مثلا اخیرا داخل اتاقش ادار کرده بود و انگار قبلا هم اینکار کرده بود و بعدش دیدم که اتاقش بو میده و خیس شده گفتم مامان این چیه گعت آبه و منم گفتم نه چرا دروغ میگی راستش بگو من ناراحت نمیشم و خودش گفت جیش کرده و علتش پرسیدم گفت ترسیده بره سرویس و انگار اصلا جدیدا نمیدونه اینا کارای بدیه با اینکه اصلا سابقه نداشته به خودش جیش کنه و ی بار دیگه ام خواست اینکار کنه که من دیدم انجام نداد و باز پنهون کرد و اینکه خیلی نامرتب و شلخته هم شده قبلا لباسش یکم کثیف میشد بدش می اومد عوض میکرد ولی الان خیلی نامرتب و شلخته شده هیچی براش اهمیت نداره و اصلا حرفم گوش نمیده و خیلی خودسر و یکدنده شده …. و اینکه دروغ گو و پنهان کاری و قایم کردن ی چیزی از من و خیره سر شده و خیلی داد میزنه و همش دعوا میکنه و باباش رو میزنه و سرش داد میزنه و خیلی بی ادبی میکنه ….اینا خیلی منو درگیر کرده و خیلی نگرانشم… و جدیدا خیلی ازم دور شده اصلا گوش نمیده حرفم