مسلماً نحوه برخورد و ارتباط خواهر برادرها در رشد و تربیت فرزندان از اهمیت بالایی دارد. خواهر و برادر اولین رابطه اجتماعی کودک را شکل می‌دهند و این روابط اولیه باعث تقویت مهارت های اجتماعی و ارتباطی فرزندان می‌شود. چون این روابط خواهر برادری نزدیک و تنگاتنگ است، اختلاف و دعوای بین خواهر برادرها اجتناب‌ناپذیر است.
کارشناسان مشاوره خانواده و دیگر متخصصان سلامت روانی می‌توانند در رفع مشکلات خواهر برادری و دیگر مشکلات خانواده به والدین کمک کنند.
علت دعوای خواهر برادرها
نحوه ارتباط خواهر و برادر میزان سلامت روانی آنها را در آینده پیش‌بینی میکند. نحوه برخورد با اختلافات و دعوای بین خواهر و براد یک جنبه مهم رشد اجتماعی کودکان است. بااین‌حال، برخی خواهر برادرها در این زمینه موفق نیستند. حسادت و رقابت خواهر برادری ازآنجا ناشی می‌شود که انسان‌ها در مراحل اولیه رشد تمایل شدیدی برای تصاحب همه‌چیز به‌خصوص توجه والدین را دارند. وقتی انتظارات بچه ها از والدین خود به‌خوبی برآورده نشود، این تمایل قوی باعث احساس حسادت و دعوای بین فرزندان می‌شود.
دلایل اختلاف خواهر برادر ها چیست؟
عوامل زیادی باعث دعوای بین فرزندان می‌شود. مسایل خواهر برادری به ترتیب تولد بچه ها، تعداد جمعیت خانواده، نحوه برخورد در خانواده و حوادث غیرمنتظره زندگی بستگی دارد.
نقش ترتیب تولد در اختلافات فرزندان
آلفرد آدلر روانپزشک معروف معتقد است، ترتیب تولد در رشد شخصیت کودک نقش مهمی دارد. نظر وی این است که با تولد بچه دوم، بچه اول احساس میکند از سلطنت خلع شده است. بچه اول برای جلب توجه والدین همیشه در فکر بهتر بودن از خواهر یا برادر کوچک تر خود است. بچه دوم برای آنکه به‌پای خواهر یا برادر باتجربه‌اش برسد شدیداً به رقابت می‌پردازد. اگر این موضوع توسط والدین نادیده گرفته شود، این احساس عدم امنیت در بچه ها منجر به حسادت و رقابتی می‌شود که دیگر یک رفتار طبیعی نیست.
تفاوت سن و جنسیت نیز اختلاف در روابط خواهر برادری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. خواهر برادرها هم جنس بیش از بچه های غیر هم جنس رقابت می‌کنند. دعوای خواهر برادرهایی که تفاوت سنی آنها کمتر از دو سال است بیشتر از آن‌هایی است که تفاوت سنی بیشتری دارند. پس فرزندانی که فقط یک سال اختلاف سن دارند بیشتر از خواهر و برادری که ده سال اختلاف سن دارند دعوا می‌کنند.
نحوه روابط در خانواده و ناسازگاری فرزندان
ترکیب خانواده نیز بر میزان اختلافات خواهر برادری تأثیر می‌گذارد. در خانواده های تک والدی ( زندگی بدون پدر یا مادر ) رقابت و حسادت خواهر برادری بیشتر است زیرا کودکان برای جلب توجه فقط یک والد رقابت می‌کنند. خانواده های مرکب نیز مشکلات خاص خود را دارند زیرا همه خواهر برادرها در یک خانواده بزرگ نمی‌شوند. تفاوت در امکانات خانوادگی و تفاوت در شیوه برخورد والدین با کودکان نیز مشکلاتی برای خواهر برادرهای ناتنی ایجاد میکند.
روابط خانوادگی نقش بزرگی در حل اختلافات خواهر برادرها دارد. والدینی که اختلافات را برطرف می‌کنند به فرزندان مهارت های حل مسئله را می‌آموزند. اما خواهر برادرانی که خشونت خانوادگی را تجربه می‌کنند حین دعوا الگوی رفتار پرخاشگری را به نمایش می‌گذارند.
تجربیات و حوادث تلخ زندگی
هیچ خانواده ای از گزند اتفاقات و بحران‌های زندگی در امان نیست. مشکلات خانوادگی نیز روابط خواهر برادری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مواردی از قبیل:
- طلاق والدین
- مرگ عزیزان
- اختلالات روانی
- بیماری‌های مزمن
- ضربه روحی روانی
دلایل نگرانی از دعوای بین فرزندان
به طور کلی، دعوای خواهر برادری امری طبیعی در خانواده است. کارشناسان از والدین می‌خواهند بگذارند خواهر برادرها، خودشان مشکلاتشان را حل کنند. اما اگر مسائل خواهر برادری دائماً امور روزمره خانواده را مختل میکند، توجه بیشتری از طرف والدین لازم است. این صحنه‌ها معمولاً نگران‌کننده‌اند:
- درگیری بچه ها همیشه و هر جا اتفاق می‌افتد: وقتی دعوای خواهر برادری شدت می‌گیرد و کشمکش‌ها تمامی ندارد، باید به فکر چاره بود.
- وقتی سلامت روانی کودکان به خطر می‌افتد: اگر بچه‌ای ازنظر روانی دچار مشکل شده است، مثل علائم افسردگی یا اضطراب و آسیب روحی بعد از وقوع یک حادثه ناگوار، عاقلانه آن است، دیگران او را موردحمایت قرار دهند.
- بدرفتاری خواهر برادرها با یکدیگر: کمی اذیت یا خشونت بین خواهر برادرها طبیعی است. ولی اگر با زورگویی کودکان ، کار به خشونت و آسیب جسمی برسد، والدین باید به دنبال راه‌حلی برای حل این مشکل باشند.
- قهر کردن خواهر برادرها : گاهی دعوای بین فرزندان آن‌قدر شدید است که خواهر برادرها با یکدیگر قهر می‌کنند. اگر کمک دیگران نباشد شاید این قطع رابطه سال‌ها طول بکشد. البته در اینجا منظور بدرفتاری یا آزار و اذیت نیست. اگر هر نوع بدرفتاری در رابطه اتفاق بیفتد، مشاور طبیعتاً طرفی را که با او بدرفتاری شده تحت مشاوره قرار می‌دهد و در پی آن نیست که از آنها بخواهد آشتی کنند، چون ممکن است این درخواست باعث شود بچه‌ای که با او بدرفتاری شده بیشتر آزرده شود.
مشاوره برای رفع اختلاف بین فرزندان
برای کمک خواستن هیچ‌گاه دیر نیست. گزینه‌های درمانی زیر در رفع مسایل خواهر برادری مؤثر است.
- خانواده درمانی به خانواده ها می‌آموزد چگونه روابط خانوادگی خود را اصلاح کنند.
- اگر بی توجهی والدین یا بدرفتاری روابط خانوادگی را سست کرده است، تعامل والد-فرزند درمانی کارآمد است. این درمان کمک میکند والدین در حد نیاز فرزندان توجه بیشتری به آنان کنند.
- متخصصان سلامت روانی که کار آنها مشاوره کودک است می‌توانند به خواهر برادران بزرگسالی که می‌خواهند آشتی کنند نیز مشاوره دهند.
روش های برخورد با ناسازگاری خواهر برادری
برخورد ماهرانه و خردمندانه با اختلاف بین فرزندان بخشی از تربیت صحیح فرزندان است. وقتی والدین از مشکلات فرزندان خود آگاه باشند، هنگام بروز مشکلات رفتاری کودکان با دست‌پر عمل می‌کنند. مراقبان می‌توانند شیوه‌های حمایتی به‌کارگیرند تا ضمن کم کردن تنش‌ها، به بچه ها مهارت حل مسئله را بیاموزند. روش های زیر در برخورد با دعوای بین خواهر برادرها مفید است:
- ثبات در برخورد با رفتار فرزندان : ابهام و عدم اطمینان باعث استرس کودکان می‌شود. هرچقدر والدین بیشتر بر قوانین و پیامدها تأکید کنند، بچه ها بهتر می‌دانند چه انتظاری از آنها می‌رود.
- مراقبان باید برای تک‌تک بچه ها جداگانه وقت بگذارند. با داشتن برنامه منظم برای برگزاری دورهمی خانوادگی و برای خلوت کردن و تنهایی نیازهای همه افراد خانواده برطرف می‌شود.
- عدم دخالت والدین : والدینی که هنگام بروز اختلاف کنار می‌کشند و دخالت نمی‌کنند به بچه ها مهارت گفتگو را می‌آموزند. والدین خوب تا وقتی‌که کار به‌جاهای باریک و دشنام و خشونت نکشیده است، کاری به اختلاف بچه ها ندارند.
- جدا کردن بچه ها : اگر دعوا به کتک‌کاری کشید، والدین باید بچه ها را از هم جدا کنند. جدا کردن بچه ها بعد از مدت‌زمانی معین به آنها یاد می‌دهد چگونه آرامش خود را بازیابند. احتمالاً بعدازاین جدایی، کودکان دورهم جمع شوند و در فضایی آرام تر در مورد خواسته‌هایشان صحبت کنند.
- ایجاد سازش و تفاهم بین بچه ها : همیشه نمی‌توان با فرزندان به‌طور یکسان رفتار کرد. گاهی بچه‌ای نسبت به دیگران توجه بیشتری می‌طلبد. بهتر است والدین به‌جای آنکه به دنبال برقراری عدالت باشند، از طریق ایجاد سازش به اختلافات فرزندان پایان دهند؛ به‌این‌ترتیب همه راضی می‌شوند.
منبع: www.goodtherapy.org
سلام من ۱۸ سالمه(دخترم) و برادرم ۷سالشه اصلن ارتباط خوبی باهاش ندارم اون طبیعتا تو سنی هست ک به همه چیز دست میزنه و کارهایی میکنه ک باعث حرص و عصبانیت من میشه و من زود از کارهاش عصبانی میشم و سرش داد میزنم ولی اون میخنده و این بیشتر منو عصبانی میکنه و منم گاهی حرفای بدی بهش میزنم پدر و مادرم هم بخاطر اینکه برادرم منو اذیت میکنه همیشه باهاش حرف میزنن ینی بخاطر من دعواش میکنن و من اصلا دوست ندارم بخاطر من دعواش کنن چون اون تو سنی هست ک واقعا این حرکاتش طبیعیه ممنون میشم راهنماییم کنید
باسلام بنده سه فرزند8-1-14ساله دارم که متاسفانه خیلی باهم جنگ ودعوادارند وبه هم ناسزامیگویند حرفهایی که هیچ یک ازافرادخانواده به کارنمی برند راهکارجنابعالی چیست؟
من یک پسر هشت ساله و یک پسر چهار و نیم ساله دارم که متاسفانه در بیشتر مواقع با هم در دعوا و ناسازگاری هستند. واقعن نمیدونم دلیل اصلیش چیه.با اینکه در محیط خونه به هر دو یکسان توجه داده میشه و وسایل به تساوی بینشون تقسیم میشه باز هم سر کوچکترین مسئله و بی دلیل به هم میپرند. از هر لحاظ مشکلی در خونه نیست و حتا من و پدرشون مشکلات کوچکمونو در خفا و بین خودمون حل میکنیم طوری که حتا یکبار نظاره گر بحث ما هم نبودن.فقط اینکه پدرشون به واسطه ی کارش حضور کمرنگی در خونه داره. واقعن نمیدونم چه کار کنم زیاد هم در این زمینه مطالعه کردم و راهکارهای زیادی رو به کار گرفتم اما جواب نداده. ممنون میشم راهنمایی بفرمایید
مدتیه که پسر9ساله ام رفتارهای کنجکاوانه ای نسبت به خواهر5ساله اش نشون میده… مثلا دیدن جای خصوصی خواهرش یالمس کردن جای خصوصی و اصلاهم باهم سازگاری ندارند. برخورد من باید چه جوری باشه چی کارکنم خیلی نگرانم وذهنم مشغوله….؟؟؟
دوتا دختر دارم ۱۰ ساله و ۵ ساله دختر کوچیکم حس میکنم خیلی عصبی شده براهر چیز کوچیکی جیغ وداد و گریه میکنه دختر بزرگم روزگارش سیاه شده نه میتونه کاری کنه نه میتونه چیزی بخره چون این با جیغ ازش میگیره خسته شدم بهونه الکی میگیره فقط برا گریه وزاری. دختر بزرگمم خیلی گوشه گیر کرده باعث شده همه توجه ها به اون باشه که فقط ساکت شه خرید برا اونه خواهر بزرگتر کنارش چیزی بخوره یانخورهدپول و اون میگیره دختر بزرگم همه کاراش یواشکی بیچاره یواشکی براش خوراکی ممیخرم این نفهمه یواشکی پول بهش میدم خیلی قد ویه دنده شده کوچیکه هیچکی حریفش نیس چیکار کنم
سلام ببخشید اگر برادر کوچکترم باهام رفتار قهر آمیز و تحقیر کننده داشته باشه مدام و حاضر به گفتگو نباشه باید باهاش چکار کنم ؟
پسر ۱۹ ساله هستم و از بچگی شاهد دعوای پدرو مادرم بودم تا سال اخر راهنمایی که درک و فهم کاملی به این موضوع نداشتم نمرات درسام ۲۰ بود و بعد از اون که وارد دبیرستان شدم و همچنان شاهد دعوای پدرو مادرم بودم و علاوه بر اون مادرم علاوه بر اینکه با پدرم دعوا میکرد به من و خواهر دوقولو هم گیر میداد و همیشه من و خواهرم رو جلوی دیگران تحقیر میکرد تا خودشو بالا بکشه از نظر مالی هم در شرایط مطلوب هستیم هیچ کنترلی روی زندگیم ندارم و هر تصمیمی که میگیرم باید با اجازه اونا باشه اجازه مستقل شدن ندارم و حریم خصوصی هم که باید مال من باشه رعایت نمیکنن نمرات درسیم به شدت افت کرد و ساا اخر دبیرستان به سختی فارغ التحصیل شدم و الان دچار افسردگی شدیدی هستم حس میکنم مثل یه پیرمرد ۷۰ ساله شدم که تمام هیجان و شور و شوقشو از دست داده توی جمع ها فقط سکوت میکنم و از تنهایی لذت میبرم لطفا کمکم کنید دیگه تحمل ندارم
ببین دوست عزیز پدرومادر شما چندین سال با هم زندگی کردن و با نقاط ضعف و قوت هم آشنا هستند بحث و جدال پدرومادر شما بین خودشون هست سعی کنید فکرتون رو درگیر مسائل آنها نکنید و زمانیکه بحث زیاد میشه که اذیت میشید محیط را ترک کنید برید داخل حیاط یا اتاق تان بنشینید درسته تحمل این شرایط سخته ولی سلامت روان و تمرکز شما مهمه اگر مشاور در مدرسه دارید میتونید از ایشون هم کمک بگیرید جهت اینکه تمرکزتون روی درس تون بیشتر بشه یا حتی مشاور با مادرتون صحبت کنن که محیط درسی رو برای شما مهیا کنن
من عضو یه خانواده معمولی و فرزند آخر هستم، خواهری دارم که ۹ سال از خودم بزرگتره، همه با هم زندگی می کنیم، چند سالی میشه که خواهرم با رفتارهای بد و خشونت آمیز زندگی رو به کام همه ما تلخ کرده، حدودا ۶ سالی میشه، من و مادرم و پدرم و همه اعضای خانواده همیشه سکوت کردیم که مبادا ناراحت بشه و از خونه بزنه بیرون، من دیگه به ستوه اومده بودم که به شما پیام دادم الان، خواهرم با همه جر و بحث داره چه توی خونه چه بیرون از خونه، هدف اصلیش هم من هستم توی ناسزا گفتن شدید و ایراد گرفتن و گیر دادن، ما اصلا جرات نداریم بگیم بره روانشناس چون میگه من مشکلی ندارم و شماها روانی هستین. مدتی گذشت و من به عنوان خواهر کوچکتر جوابی در برابر این رفتارهای نمیدادم، تا اینکه امروز گلدون توی اتاقم که تازه بذر داخلش بود رو بی دلیل پرت کرد و داد و بیداد راه انداخت و گفت اگه کسی حرف منو گوش نده از این به بعد همین رفتار و میکنم نمیدونم چکار کنم باهاش؟خیلی زیاد به من تهمت و افترا میزنه و ناسزا میگه، حتی به مادرم. ۶ سالی میشه که این رفتارش به اوج رسیده. ۳۸ سال داره خواهرم.
سلام وقت بخیر پسر من ۹سالشه و یک دختر ۷ساله دارم ک هیچ وقت با هم کنار نمیان و پسرم خیلی عصبیه هم تو سری میخوره از هم سنای خودش چکارش کنم لطفا کمکم کنین
خسته نباشید من یه برادر دارم که دوسال از من کوچیکتره ۱۴ سالشه .فکر میکنم چون توی سن بلوغه خیلی عصبی شده و بداخلاق .حتی به حرفای منم گوش نمیده و نگرانشم .راهنمایش میکنم درباره دوستاش یا حتی کار با گوشی بشدت خود سر شده .منم ابن رفتارا رو میبنم عصبی میشم بدتر .و منم شروع میکنم به بد اخلاقی باهاش و سر درد میگیرم .خواستم کمکم کنید که چه رفتاری انجام بدم که هم‌خودم بتونم بهتر کمکش کنم هم‌اون گوش کنه.
بین دخترهای من اختلاف افتاده و من هم نمیتونم طرف هیچ کدامشون رو بگیرم…موندم چیکار کنم..دختر کوچک من کمی تند اخلاقه و دختر بزرگم هم ازش انتقاد میکنه همین هم بینشون رو خراب کرده..
با سلام،فرزند پسر کلاس اولی دارم که در نوشتن تکالیف مدرسه بسیار بد قلقی میکند،مدام از کتاب و دفتر فراری است،برادر کوچکش را که چهار سال دارد اذیت میکند.چطور باید با او رفتار کنم
سلام . وقت بخیر دخترم ۸ سال و پسرم ۱۴ سال دارن از دعواهای اونا دیگه خسته شدم هر لحظه رو هر چیز بگو مگو دارن و دعوا میشه . هر وسیله ای که برای اونا میگیرم یک ماهی باید روی اون وسیله دعوا بشه البته برای پسرم میخرم مشکل زیادی نیست برای دخترم چیزی میگیرم دخترم بهش نمیده واین مسئله پسرم وادار میکنه که به زور یا عصبی میشه و وقتی مانع میشیم پسرم قاطی میکنه خواهش میکنم راهنمایی کنید