خود را در موقعیتی تصور کنید که یک نفر روبه‌روی شما نشسته و به طور پیوسته از شما قدردانی می‌کند. احتمالا دلتان می‌خواهد تا همیشه در آن موقعیت بمانید. البته همه ما دوست داریم در در آن موقعیت باشیم و این منحصر به یک فرد نیست زیرا به ما «احساس ارزشمند بودن» می‌دهد. برای ساختن حس ارزشمندی در خود در ادامه این مقاله همراه ما باشید.
فهرست مطالب
احساس ارزشمندی
آیا ارزشمند بودن با موفقیت در ارتباط است؟
چگونه احساس ارزشمند بودن کنیم؟
چرا باید در زندگی احساس ارزشمندی کنیم؟
احساس ارزشمندی
انسان از سال‌های اولیه زندگی خود به دنبال کشف و حفظ ارزش‌های خود بوده و این حس ریشه در گذشته دارد. انسان‌ها موجودات منزوی بودند که برای حفط بقا در یک قبیله بزرگ، باید چیزی از خود را با دیگران به اشتراک می‌گذاشتند که باارزش باشد؛ در غیر این صورت از جامعه طرد و به یک طعمه تبدیل می‌شدند. این حالت بقا نشان می‌دهد که چرا وقتی افراد احساس می‌کنند ارزش کمی دارند؛ عصبانی، غمگین یا مضطرب می‌شوند. شما می‌توانید در لحظه این احساسات غیرمنطقی را تغییر دهید. احساس کم ارزشی می‌تواند باعث شود شما به دنبال کار مورد علاقه‌تان نروید، با کسی که دوست دارید صحبت نکنید و نسبت به زندگی ناامید باشید. توجه کنید قدردانی دیگران از ما باعث می‌شود که احساس ارزشمند بودن کنیم، اما به نوعی ما را وابسته می‌کند و اگر در موقعیتی مورد انتقاد قرار بگیریم، امنیت ما فرو می‌ریزد. ما احتیاج داریم که از خودمان احساس ارزشمندی کنیم نه از واکنش دیگران. آن وقت دیگر لازم نیست دائم خودمان را ثابت کنیم.
آیا ارزشمند بودن با موفقیت در ارتباط است؟
گاهی یک فرد درکارش موفق است، ظاهر خوبی دارد و روابط خوبی با اطرافیانش برقرار می‌کند. ممکن است که این فرد هم احساس بی‌ارزشی کند مثلا یک ترس بزرگ از اشتباه کردن داشته باشد. او دائم بر اساس این ترس تمام کارهایش را انجام می‌دهد و خسته می‌شود. آرامش و رهایی از این ترس برای او یک آرزو می‌شود. برای این افراد موفق نیز تنها کافی است که ارزش‌های خود باور کنند تا از هیچ اشتباه و واکنشی ترس نداشته باشند.
چگونه احساس ارزشمند بودن کنیم؟
احساس ارزشمندی زمانی در یک فرد شکل می‌گیرد که او یک دیدگاه محبت‌آمیز و مثبت نسبت به خود داشته باشد و خودش را بدون قید و شرط بپذیرد. در موارد زیر راهکارهایی را بررسی می‌کنیم که باعث می‌شود مسیر ارزشمندی را درست پیدا کنیم و در آن قدم بگذاریم.
تایید بی قید و شرط
«بله گفتن» صریح می‌تواند بدون تعیین جهت خاصی، باعث رشد ما شود. گاهی ممکن است افراد خیرخواه در اطراف شما باعث این واکنش شوند. گاهی هم به صورت تصادفی و از طریق جزئیات ساده زندگی، به این تایید می‌رسید. این «بله گفتن» به خود باعث می‌شود، بدون اینکه حس کنیم لیاقت چیزی را داریم یا نه، به پذیرش خود برسیم. همیشه این مردم نیستند که ما ارزش‌ها را یادآوری می‌کنند بلکه گاهی زندگی به ما صریح «بله» می‌گوید بنابراین باید به نشانه‌های زندگی توجه کرد.
مطالب مرتبط: چرا احساس بی ارزشی میکنم
خودتان را بپذیرید
این نتیجه و انتهای مسیر «بله گفتن» به خودمان است. اینکه همه قضاوت‌ها را کنار بگذاریم و خودمان را به عنوان یک اثر هنری با تمام نقص‌ها و نقاط قوت بشناسیم. ما شبیه به درختان هستیم. هر کدام با توجه به میزان نور، نوع خاک، رشد ریشه و نژاد یک شکل متفاوت داریم. تنها چیزی که اهمیت دارد این است که هر درخت در هر شکلی یک شگفتی دارد.
جنبه‌های خوب خود را بشناسید
شما باید توانایی‌های ارزشمند خود را بدانید حتی اگر آنها را خاص و منحصر نمی‌دانید. کریستن نف می‌گوید: «این واقعیت که ما می‌توانیم نفس بکشیم، راه برویم، غذا بخوریم یا یک دوست را در آغوش بگیریم، همگی مهارت‌های فوق‌العاده‌ای هستند که قطعا باید از آنها قدردانی شود. حتی اگر بقیه هم این مهارت‌ها را داشته باشند…» ارزش این مهارت‌ها معمولا زمانی مشخص می‌شود که یکی از آنها را از دست بدهیم.
مراقب خودتان باشید
با خودتان مهربان باشید و به نیازهایتان رسیدگی کنید. اگر در زندگی چیزی درست پیش نرفت به خودتان دلداری بدهید و بعد از هر اشتباه خودتان را ببخشید. فراموش نکنید که خودتان را به چالش بکشید و خود را تشویق کنید اما خودتان را تحت فشار قرار ندهید.
مطالب مرتبط: چگونه خودمان را دوست بداریم
ببینید چه چیزی در زندگی خوب است
ببینید در زندگی شما چه چیزی وجود دارد،که باید به همان شکل باقی بماند؟ چه چیزهایی وجود دارد که شما دوست دارید تکرار شوند؟ این‌ها چیزهایی هستند که برای شما خوشایندند، مثل خانواده‌ای که ما را دوست دارند یا شغلی مطمئن. شناخت این بخش از محیط زندگی باعث می‌شود شما از خودتان احساس رضایت داشته باشید.
با اطمینان عمل کنید
بدون توجه به رفتار و قضاوت دیگران، کاری را که از نظر خودتان درست است، انجام دهید. در مواقع مختلف حتما اصول و محدودیت‌های شخصی‌تان را در نظر بگیرید. به خودتان اعتماد داشته باشید و مطمئن شوید که از پس مسائل مختلف زندگی برمی‌آیید. در نظر بگیرید که ممکن است همیشه چیزی که می‌خواهید رخ ندهد و شکست گاهی طبیعت زندگی است.
چرا باید احساس ارزشمندی کنیم؟
ارزشمندی باعث می‌شود ما کمتر خود را تحت فشار قرار دهیم و این امکان ایجاد می‌شود که روی خودمان تمرکز کنیم و به نیازهایمان رسیدگی کنیم. ما بعد از احساس ارزشمندی می‌توانیم در برابر بازخوردهای انتقادی واکنش مثبت داشته باشیم. احساس ارزش هم چنین تبادل ذهنی و احساسات ما را فعال می‌کند و اجازه می‌دهد یک شخصیت منحصر در جامعه از خودمان بسازیم زیرا زمانی که تحت تاثیر بقیه هستیم، شبیه به آنها می‌شویم نه خودمان.
برای افزودن بر ارزش‌های خود باید ارزش‌هایی را که دارید بشناسید. به اعتقاد من، بذر موفقیت در هم هست؛ تنها کاری که باید انجام دهید، پرورش آن و از آنها و آبیاری و تغذیه آنهاست تا بتوانند رشد کنند.
پس چرا بسیاری از مردم در مسیر رشد و تحقیق پتانسیل خود با شکست مواجه می‌شوند؟
به نظر من یکی از مهم‌ترین دلایل آن کمبود اعتماد به نفس است. بسیاری از مردم خود را باور ندارند. صدها امکانات در اختیار دارند ولی هرگز آنها را پرورش نمی‌دهند، چون از اعتماد به نفس فراگیری، رشد و تبدیل‌شدن به موجودی فوق‌العاده برخوردار نیستند.
قدرت اعتماد به نفس مثبت
اگر به ارزش واقعی خود پی نبرید و روی آن سرمایه‌گذاری نکنید، هرگز نمی‌توانید زمان و تلاش لازم را برای رشد و تحقق پتانسیلتان صرف کنید.
اگر در این مورد تردید دارید، این موارد را در نظر بگیرید:
اعتماد به نفس؛ مهم‌ترین عامل در رفتار فردی
دوستم می‌گوید: محال است بتوانیم همیشه به طریقی مغایر با دیدگاهی که در مورد خود داریم رفتار کنیم. وقتی در مورد خود احساسی منفی داریم کمتر می‌توانیم مثبت رفتار کنیم.
اگر باور داشته باشید فردی بی‌ارزش هستید نمی‌توانید بر ارزش‌های خود بیفزایید.
اعتماد به نفس پایین پتانسیل را محدود می‌سازد.
اگر خواسته شما 10 ولی اعتماد به نفستان 5 است، هرگز نخواهید توانست در سطح 10 عمل کنید و تنها در سطح 5 یا پایین‌تر عمل خواهید کرد.
هیچ‌کس نمی‌تواند در سطحی بالاتر از خودانگاره خود عمل کند.
ارزشی که برای خود تعیین می‌کنیم، معمولاً ارزشی است که دیگران برای آن قائل می‌شوند. متأسفم که باید بگویم بیشتر مردم بر اساس باورهایی که دیگران درموردشان دارند زندگی می‌کنند. چون ارزشی را که دیگران برایشان قائل‌اند بی‌چون‌وچرا می‌پذیرند.
اگر افراد مهم زندگی‌شان معتقدند آنها به جایی نخواهند رسید، خود آنها هم همین انتظار را از خود دارند.
مطالب مرتبط: مشاوره اعتماد به نفس
این وضعیت تنها در صورتی به نفع شما تمام می‌شود که اطرافتان را کسانی احاطه کرده باشند که شما را باور دارند. ولی در غیر این صورت چه باید بکنید؟
به طرز فکر دیگران در مورد خودتان اهمیت ندهید. مهم این است که شما در مورد خودتان چه فکر می‌کنید. اگر ارزش کمی برای خود قائل شوید، مردم آن را افزایش نخواهند داد. اگر می‌خواهید پتانسیل واقعی خود را محقق کنید باید باور داشته باشید که می‌توانید.
مطالب مرتبط: چگونه به حرف دیگران اهمیت ندهیم
چطور خود را باور کنیم؟
- فهرستی از بهترین خصوصیات خود را تهیه کنید. اگر اعتماد به نفس داشته باشید احتمالاً این کار برایتان ساده خواهد بود؛ در غیر این صورت، باید چند روز یا چند هفته روی این فهرست کار کنید.
تا وقتی تمام خصوصیات مثبت خود را یادداشت نکرده‌اید، دست از تلاش برندارید. سپس هر روز برای یادآوری ارزش‌های که دارید فهرست را مرور کنید.
از این فهرست به‌عنوان تخته پرش استفاده کنید و کلمه‌ای را که بهتر از همه شما را توصیف می‌کند انتخاب کنید. این کلمه را راهنمای خود قرار دهید و بر ارزش‌های خود بیفزایید
- هیچ عاملی به‌اندازه گفتگوهای ذهنی روزمره بر اعتماد به نفس ما مؤثر نیست. آیا از چگونگی گفتگوی ذهنی خود آگاهید؟ تعداد دفعاتی را که در هر روز از هفته درباره خود منفی یا مثبت صحبت می‌کنید با استفاده از موبایل یا دفتر یادداشت ثبت کنید. علاوه‌برآن می‌توانید از دوستان نزدیک یا اعضای خانواده بخواهید هروقت شما را در وضعیت مطلوب یا نامطلوب نسبت به خودتان می‌بینند به شما تذکر دهند.
- اگر پیش‌ازاین به ارزش‌های دیگر آن توجهی نداشته‌اید راهی پیدا کنید که بتوانید به طور مرتب ارزش‌های آنها را موردتوجه قرار دهید و با آنها خدمت کنید. کاری کنید که از نقاط قوت خود استفاده کنید، برای دیگران مفید واقع شوید و در مورد خود احساس خوبی داشته باشید.
- با قدم‌های کوچک شروع کنید. اگر پیش‌ازاین هم به دیگران کمک می‌کردید، این کار را بیشتر انجام دهید. یک‌دهم از وقتتان را به دیگران و ارزش قائل شدن برای آنها اختصاص دهید. برای مثال اگر چهل ساعت در هفته کار می‌کنید، چهار ساعت را به خدمت به دیگران اختصاص دهید.
