خودخواهی در کودکان- نکاتی برای تربیت یک کودک نوع دوست
در این مقاله می خوانیم:
- چه چیزی موجب رفتار خودخواهانه در کودک می شود؟
- چگونه کودک را به دور از خودخواهی و با نوع دوستی تربیت کنیم؟
وقتی کودکان بزرگ می شوند، توجه بیشتری به خودشان می کنند. این یک پدیده کاملا طبیعی است زیرا کودکان از هویت خود آگاه می شوند و پویایی فرهنگی و اجتماعی جدیدی را پشت سر می گذارند. به طور معمول، کودکان از این که در جامعه عجیب و غریب و متمایز به نظر آیند، متنفرند. بنابراین، آن ها بر رفتار و ظاهر خود متمرکز می شوند تا در جمع پذیرفته شوند. کارشناسان معمولا این مرحله از رشد کودک را «مخاطب خیالی» می نامند. در این مرحله از رشد، کودکان بر این باور هستند که توجه همه به سمت آن هاست. نگران نباشید زیرا این نوع تمرکز بر خود بسیار طبیعی است، اما اگر به رفتار به شدت خودخواهانه تبدیل شود دیگر عادی نیست و مشکل زا خواهد بود.
مطالب مرتبط: علت خودنمایی کودکان
چه چیزی موجب رفتار خودخواهانه در کودک می شود؟
دلایل بسیار زیادی وجود دارند که منجر به شکل گیری رفتار خودخواهانه در یک کودک می شوند و والدین ممکن است کسانی باشند که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در شکل گیری این رفتار موثرند.
در ادامه چند مورد از دلایل خودخواهی در کودکان را معرفی می کنیم:
- والدینی که کودک خود را به خاطر دلایل اشتباه لوس می کنند، می تواند منجر به بروز رفتارهای خودخواهانه در کودک می شود.
- احساس نادیده گرفته شدن می تواند منجر به خودخواهی کودک شود.
- وقتی کودکی عصبانی، افسرده یا مضطرب است و هیچ کس به او توجه نمی کند، ممکن است کودک خجالتی یا گوشه گیر شود و بدون توجه به دیگران فقط بر روی خود متمرکز گردد.
- وقتی کودکی نسبت به خواهر یا برادر خود احساس حسادت داشته باشد، ممکن است خودخواه شود.
- وقتی یکی از والدین یا سایر اعضای خانواده رفتار خودخواهانه ای از خود نشان می دهد، کودک ممکن است از او الگوبرداری کند و رفتار او را تقلید نماید.
- وقتی والدین برای کودک خود محدودیتی قائل نمی شوند، او ممکن است خودخواه و لوس شود. نبودن انضباط نیز می تواند منجر به رفتار خودخواهانه در کودک شود.
- اگر والدین اهمیت فداکاری و ارزش قائل شدن برای دیگران را به کودک آموزش ندهند، این امکان وجود دارد که کودک دچار خودشیفتگی شود.
- وقتی که هوش هیجانی یک کودک به درستی رشد نیافته باشد و قادر به درک احساسات دیگران نباشد، رفتارهای خودخواهانه از خود بروز می دهد.
اگر فرزند شما چیزی را از دوست خود می گیرد و فریاد می زند که «مال من است» یا بدون اجازه گرفتن یا پرسیدن از کسی آخرین بیسکوییت باقیمانده در ظرف را برمی دارد و یا این که اسباب بازی های خود را با سایر بچه ها به اشتراک نمی گذارد، ممکن است خودخواه باشد.
مطالب مرتبط: با بچه لوس چگونه رفتار کنیم
چگونه کودک را به دور از خودخواهی و با نوع دوستی تربیت کنیم؟
آیا نمی دانید چگونه با یک کودک خودخواه رفتار کنید؟ اولین قدم در جهت تغییر رفترا خودخواهانه ی یک کودک این است که متوجه شوید و درک کنید که این رفتار یک مشکل بزرگ است و نه یک مرحله ی موقتی و زودگذر. به منظور اصلاح رفتار کودک خود اقدامات زیر را انجام دهید.
- ریشه مشکل را بیابید
اصلاح و تربیت فرزند خود را با یافتن ریشه و دلیل اصلی این مشکل شروع کنید؛ به عبارت دیگر دلیل خودخواهی کودک خود را پیدا کنید. ایا این یک رفتار جدید است؟ آیا با خواهر و برادر خود دعوا می کند؟ آیا قوانین انضباطی شما ضعیف هستند؟ آیا در مدرسه مشکل دارد؟ قبل از این که در مورد پیامدهای احتمالی نگران شوید، فهرستی تهیه کنید و بررسی کنید که به تازگی چه چیزی در کودک شما تغییر کرده است که ممکن است در رفتار خودخواهانه ای که از خود نشان می دهد، موثر بوده باشد.
مطالب مرتبط: نحوه برخورد با دعوای خواهر و برادری
- سیاست عدم تحمل را بکار ببرید
به منظور اصلاح مشکلات رفتار کودک خود، به او بگویید که چنین رفتاری قابل قبول نیست و شما آن را تحمل نخواهید کرد. شما باید ثبات قدم و مصمم باشید زیرا اگر کودک شما به انجام کاری عادت کرده باشد، ترک عادت برایش دشوار خواهد بود. قوانینی تعیین کنید که به واسطه ی آن ها خودخواهی چه در محیط خانه و چه در بیرون از آن به هیچ وجه قابل قبول نیست. اگر فرزندتان خودخواهانه رفتار می کند، مخالفت خود را به او نشان دهید. حتما به او بگویید که چرا خودخواهی رفتار پسندیده ای نیست و او را از پیامدها و عواقب رفتارش آگاه سازید.
- همدلی را به کودک خود آموزش دهید
کودکانی که می توانند خود را در موقعیت دیگران قرار دهند و درد آن ها را احساس کنند، سخاوتمندتر هستند و از خودخواهی به دور می باشند. با اشاره به احساسات دیگران همدلی را به کودک خود آموزش دهید. به رفتارها و حالت های چهره ی اطرافیان اشاره کنید تا به او کمک کنید تفاوت بین شادی و غم را درک کند. همچنین می توانید نقش بازی کنید تا کودک شما بتواند تصور کند در شرایط خاص انسان چه رفتاری از خود نشان می دهد. از او بپرسید: «در موقعیت مشابه او چه احساسی خواهد داشت؟» این کار به تقویت احساس همدلی در کودک کمک خواهد کرد.
- به ازخودگذشتگی و فداکاری اشاره کنید
بهترین روش برای اصلاح خودخواهی کودکان، اشاره به نقطه ی مقابل آن یعنی ازخودگذشتگی است. مواقعی وجود دارند که کودک شما نیزازخودگذشتگی نشان می دهد، وقتی متوجه این رفتار او شدید خیلی زود او را تشویق کنید. حتما رفتار و عمل او را توصیف کنید و به او توضیح دهید که چرا این رفتار پسندیده است و چرا دیگران را خوشحال و شاد می کند. اگر این کار را انجام دهید، کودک شما به احتمال زیاد این کار را بیشتر تکرا خواهد کرد.
- محدودیت هایی تعیین کنید
کودکان معمولا وقتی خودخواه می شوند که هر آنچه دوست دارند و می خواهند را بدست می آورند. به همین دلیل است که شما باید محدودیت هایی را برای کودک خود تعیی کنید و به آن ها پایبند باشید. حتی اگر کودک شروع به گریه کردن کرد یا عصبانی شد، به هیچ وجه تسلیم نشوید. محکم باشید و مطمئن شوید که او متوجه می شود که آنچه که می خواهد را بدست نخواهد آورد؛ به خصوص با انجام چنین رفتاری. به سایر اعضای خانواده نیز تاکید کنید تا قوانین شما را رعایت کنند و به هیچ وجه مداخله نکنند.
- برای کودک خود الگو باشید
کودکان به دنبال الگوبرداری هستند و چه کسی بهتر از والدین می توانند الگوهای درست را به فرزند خود یاد دهند؟ با انجام کارهای سخاوتمندانه در مقابل کودک به او بیاموزید که چگونه به دور از خودخواهی رفتار کند. به یاد داشته باشید که توجه او را به کارهای خوبی که انجام می دهید جلب کنید تا در آینده با الگوبرداری از شما چنین رفتارهایی را تکرار کند. بچه ها از والدین خود تقلید می کنند، بنابراین یک الگوی خوب برای او باشید و او نیز به مانند شما از خودگذشته و فداکار خواهد شد.
- به کودک خود پاداش دهید
همچنین، می توانید هر وقت که رفتار سخاوتمندانه و به دور از خودخواهی از کودک خود دیدید به او پاداش بدهید. کار او را تحسین کنید و به او بگویید که چرا کاری که انجام داده است، اهمیت دارد. این کار به عنوان یک مشوق مثبت عمل کرده و موجب می شود تا کودک چنین رفتارهایی را در آینده نیز تکرار کند.
رفتار کودکان وقتی اشتباه می کنند قابل تغییر و اصلاح است. اگر کودک شما خودخواه است، نکات گفته شده در این مقاله را اجرا کنید و مطمئن باشید که خیلی زود کودکی سخاوتمند و باملاحظه تربیت خواهید کرد که رفتارهای خودخواهانه از خود نشان نمی دهد.
