شخصیت افراد کمال گرا| نشانه های کمالگرایی

کمال گرایی اغلب به‌عنوان ویژگی مثبتی که سبب افزایش احتمال موفقیت فردی می‌گردد تعریف می‌شود. اما این ویژگی می‌تواند منجر به بروز تفکرات منفی در فرد گردد و رسیدن به اهداف را برای او سخت‌تر نماید. کمال گرایی می‌تواند سبب ایجاد استرس، اضطراب و دیگر مشکلات روانی در فرد شود. افراد که به دلیل احساس بی کفایتی یا شکست، به کمال گرایی گرایش دارند، می‌توانند از مزایای صحبت با یک روان درمانگر خوب بهره مند شوند. درمانگر می‌تواند به آن‌ها در مدیریت خود-انتقاد گری افراطی‌شان کمک نماید.

تعریف کمال گرایی یعنی چه؟

کمال گرایی اغلب به‌عنوان نیاز برای کامل بودن یا کامل به نظر رسیدن یا حتی اعتقاد به امکان رسیدن به کمال تعریف می‌گردد. کمال گرایی معمولاً به‌عنوان یک ویژگی مثبت دیده می‌شود نه منفی. برخی از افراد از واژه ” کمال گرایی مثبت ” برای توصیف رفتارهای کمال گرایانه استفاده می‌کنند.

کمال گرایی به معنای تلاش برای بهتر بودن یا پیشرفت سالم نیست

برنه براون، نویسنده  کتاب جرأت بسیار و استاد پژوهش در دانشگاه هوستون، بین کمال گرایی و رفتارهای سالم تمایز قائل می‌شود. او معتقد است کمالگرایی به معنای تلاش برای بهتر بودن یا پیشرفت سالم نیست. او توضیح می‌دهد، کمال گرایی به‌عنوان ابزاری برای محافظت از خود در برابر رنج حاصل از سرزنش، قضاوت یا شرمندگی است.

علائم و نشانه های کمال گرایی در افراد

بیشتر افراد گاه‌به‌گاه یا در بخش‌های مشخصی از زندگی خود درگیر کمالگرایی می‌شوند. کمال گرایان افرادی هستند که دائماً نیاز به کامل بودن را در خود احساس می‌کنند. آن‌ها ممکن است ویژگی‌های زیر را نیز داشته باشند:

• عدم توانایی انجام یک فعالیت تا زمانی که اطمینان داشته باشند آن را بی‌نقص انجام می‌دهند.
• در نظر گرفتن نتیجه نهایی به‌عنوان مهم‌ترین قسمت انجام هر فعالیتی. بنابراین آن‌ها تمرکز کمتری بر فرایند یادگیری و انجام فعالیت دارند.
• تا زمانی که نتیجه یک فعالیت بر اساس معیارهای آن کامل و بی‌نقص نباشد، آن را تمام‌شده نمی‌دانند.
• پشت گوش انداختن: کمال گرایان تا زمانی که مطمئن نباشند فعالیتی را می‌توانند به طرز فوق‌العاده‌ای انجام دهند، آن را شروع نمی‌کنند.
• این افراد زمان زیادی را صرف انجام یک فعالیت می‌کنند. افراد دیگر معمولاً به زمان کمتری برای انجام همان فعالیت نیاز دارند.

نمونه‌هایی از رفتارهای کمال گرایانه

بیشتر افراد تمایل به دستیابی به موفقیت دارند، اما سخت‌کوشی برای دستیابی به اهداف همیشه نشانه رفتارهای کمالگرایانه نیست. افراد کمالگرا معمولاً معتقدند انجام هیچ کاری ارزش ندارد، مگر اینکه نتیجه آن کامل و بی‌نقص باشد. این افراد به‌جای افتخار به پیشرفت، یادگیری یا سخت‌کوشی خود، دائماً کار خود را با کار دیگران مقایسه می‌کنند یا بر رسیدن به نتیجه‌ای بی‌نقص تمرکز دارند.

این افراد حتی زمانی که به نتیجه دلخواه خود دست می‌یابند، بازهم راضی نیستند. آن‌ها ممکن است احساس کنند اگر واقعاً افراد کاملی بودند، نیازی به این اندازه تلاش برای دستیابی به اهداف خود نداشتند.

نمونه‌های کمال گرایی عبارت‌اند از :

• صرف 30 دقیقه زمان برای نوشتن و بازنویسی یک نامه دوخطی.
• اعتقاد به این مسئله که از دست دادن دو نمره در یک آزمون به‌منزله شکست است.
• کمالگرایان نمی‌توانند برای افراد موفق خوشحال باشند.
• مقایسه غیرواقع‌بینانه و نامطلوب خود با دیگران یا استانداردهای کمال گرایانه دیگران.
• آن‌ها ممکن است از کار های طاقت‌فرسا اجتناب کنند، زیرا فکر می‌کنند تلاش کردن برای هدفی که نمی‌توانند نتیجه بی‌عیب و نقصی از آن بگیرند، کاری بیهوده است.
• تمرکز بر نتیجه نهایی به‌جای فرایند یادگیری.
• اجتناب از انجام یک بازی یا امتحان یک فعالیت جدید با دوستان از ترس کامل به نظر نرسیدن.

انواع کمال گرایی در روانشناسی

در روانشناسی چند نوع کمال گرایی وجود دارد. اگرچه در تمام آن‌ها رفتارهای مشابهی وجود دارد، اما انگیزه و نتایج آن‌ها معمولاً متفاوت است.

• کمال گرایی معیارهای شخصی: افرادی که دارای این نوع کمال گرایی هستند، اعتقاد به مجموعه‌ای از استانداردها دارند که به آن‌ها انگیزه می‌دهد. این معیارها که ممکن است ازنظر افراد دیگر بسیار سطح بالا باشند، در این افراد انگیزه ایجاد می‌کند. متخصصان معتقدند این نوع کمال گرایی به دلیل اینکه منجر به فرسودگی روانی و استرس نمی‌گردد، مثبت است. افراد دارای کمالگرایی استانداردهای شخصی، کمتر احتمال دارد از عادات و رفتارهای نا سالم برای سازگاری با استرسی که توسط کمالگرایی ایجاد می‌شود، استفاده کنند.
• کمال گرایی خود-انتقادی: افراد دارای این نوع کمال گرایی بیشتر درگیر اهدافی که خود برای خود تنظیم کرده‌اند می‌شوند تا انگیزه‌ای که این اهداف ایجاد می‌کنند. این افراد اغلب استرس دارند یا احساس می‌کنند اهدافشان هرگز به واقعیت نمی‌پیوندد. مطالعات نشان داده‌اند کمال گرایی خود-انتقادی بیشتر احتمال دارد به هیجانات منفی همچون اندوه، اجتناب، اضطراب و سرزنش خود منجر شود.
• کمال گرایی جامعه‌محور: این نوع کمال گرایی که برگرفته از پژوهش دانشگاه یورک در سال 2014 است، عبارت است از نیاز به بی‌نقص بودن و اغلب در افرادی وجود دارد که مشاغل آن‌ها نیاز به‌دقت بالایی دارد. مشاغلی همچون وکالت، پزشکی و مهندسی معماری. افرادی که به این مشاغل می‌پردازند، ناامیدی و استرس بیشتری را تجربه می‌کنند و بیشتر در خطر خود-زنی و خودکشی قرار دارند.

کمال گرایی جامعه‌محور همچنین در افرادی وجود دارد که معیارهای اجتماعی و فرهنگی بالایی برای آن‌ها وضع‌شده و برای دستیابی به این اهداف غیرواقع‌بینانه تلاش می‌کنند. برای نمونه، والدین ممکن است معیارهای تحصیلی سطح بالایی برای فرزندان خود وضع کنند. همچنین، نوجوانان و بزرگسالانی که برای دستیابی به اندامی که ازنظر جامعه ایده آل به نظر می‌رسد احساس فشار می‌کنند، ممکن است گرفتار این نوع از کمالگرایی شوند.

دامنه اثرات کمالگرایی

کمال گرایی می‌تواند بر جنبه‌های مختلفی از زندگی فرد تأثیر بگذارد و از این ابعاد اغلب با نام دامنه یاد می‌شود. گاهی کمال گرایی تنها بر یک دامنه تأثیر می‌گذارد، گاهی نیز بر چند دامنه تأثیر می‌گذارد. در زیر به برخی از ابعاد زندگی که تحت تأثیر کمالگرایی قرار می‌گیرند اشاره می‌کنیم.

• محیط کار یا مدرسه: افرادی که در مدرسه یا محل کار کمال گرا هستند، زمان بیشتری را صرف انجام تکالیف خود می‌کنند. آن‌ها همچنین ممکن است از شروع تکلیفی که در انجام آن اعتماد به نفس ندارند، اجتناب کنند. این اجتناب معمولاً درنتیجه تمایل این افراد به انجام بی‌عیب و نقص تکالیف ایجاد می‌شود.
• روابط صمیمانه یا دوستی ها: افراد کمال گرا ممکن است به وضع معیارهای غیرواقع‌بینانه برای افراد موردعلاقه خود بپردازند و فشار و استرس زیادی به روابط خود وارد کنند.
• فعالیت‌های ورزشی: ورزش و ورزشکاران اغلب به ترغیب و تشدید کمال گرایی می‌پردازند. کمالگرایی به‌خصوص در ورزش‌های انفرادی همچون ژیمناستیک یا دو که در آن‌ها ورزشکار اغلب در حال رقابت با خودند شایع‌تر است.
• محیط پیرامون فرد: این مورد می‌تواند شامل نیاز فرد برای تمیزی دائمی خانه خود باشد. این افراد بر اساس معیارهای زیبایی‌شناختی که دارند، زمان و انرژی بسیار زیادی را صرف تمیز و مرتب نگه‌داشتن محیط اطراف خود می‌کنند.
• بهداشت و سلامتی: بر خلاف انتظار، این نوع کمال گرایی ممکن است منجر به مشکلات سلامتی شود. برای مثال فردی که یک‌بار دندان‌های خود را مسواک نزده ممکن است دیگر دندان‌های خود را مسواک نزند. این نوع از کمال گرایی همچنین می‌تواند سبب اختلالات خوردن مانند اختلال وسواسی غذای سالم شود. این نوع اختلال خوردن عبارت است از احساس اجبار برای رعایت رژیم غذایی بسیار سالم.
• نحوه نوشتن یا صحبت کردن: هنگامی‌که افراد درباره نحوه نوشتن یا صحبت کردن خود کمالگرا هستند، کیفیت مکالمات یا نوشته‌های آن‌ها کاهش می‌یابد و ممکن است سبب شود کمتر صحبت کنند یا از ترس اشتباه کردن از نوشتن اجتناب کنند.
• ظاهر فیزیکی: این نوع کمالگرایی می‌تواند منجر به نگرانی افراطی فرد درباره ظاهر خود شود. این افراد ممکن است ساعت‌های طولانی را صرف انتخاب لباس یا آراستن موی خود کنند. این نوع کمال گرایی همچنین می‌تواند سبب اختلالات خوردن یا اعتیاد به ورزش شود.

عوامل تأثیرگذار بر کمال گرایی

عوامل بسیاری می‌توانند بر ایجاد کمال گرایی تأثیر بگذارند. برخی از این عوامل عبارت‌اند از:

• ترس مداوم از عدم تائید توسط دیگران یا احساس تزلزل و بی‌کفایتی.
• مشکلات روانی همچون اضطراب یا اختلال وسواس فکری عملی : اگرچه بین کمالگرایی و وسواس فکری عملی همبستگی مثبت وجود دارد، تمام افراد مبتلا به وسواس کمال گرا نیستند.
• داشتن والدینی که کمال گرا هستند: این والدین درصورتی‌که تلاش‌های فرزندانشان منجر به نتیجه‌ای کامل و بی‌نقص نشود، فرزندان خود را سرزنش می‌کنند.
• دلبستگی ناایمن : افرادی که در دوران کودکی به والدین خود دلبستگی ایمن نداشته‌اند، در بزرگسالی ممکن است کمال گرا شوند. آن‌ها در پذیرش فعالیت‌هایی که نتیجه خوب (و نه عالی) در پی دارند، با مشکل مواجه می‌شوند.

افرادی که در زندگی خود به دست آورد های بزرگی دست‌یافته‌اند، گاهی برای دستیابی به موفقیت هایی نظیر موفقیت‌های پیشین خود، احساس فشار می‌کنند و این مسئله اغلب آن‌ها را به سمت رفتارهای کمالگرایانه سوق می‌دهد. کودکانی که دائماً به‌واسطه انجام کامل و بی‌نقص فعالیت‌های خود تحسین می‌شوند، در بزرگسالی برای دستیابی بی‌عیب و نقص به اهداف خود احساس فشار می‌کنند و این مسئله می‌تواند منجر به شکل‌گیری تمایلات کمال گرایانه شود.

درصورتی‌که احساس می‌کنید ویژگی‌های کمال گرایانه دارید و به‌واسطه آن‌ها دچار رنج و اندوه می‌شوید، اطمینان داشته باشید رفتارها و عادات کمال گرایانه می‌توانند تغییر کنند. یادگیری نگرش‌های سالم‌تر درباره اهداف و معیارهای خود با کمک مشاوره روانشناسی آنلاین با یک درمانگر دلسوز و مورد اعتماد امری امکان‌پذیر است.